حق معنوی طرح فوق متعلق به اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان  و پروفسور پرویز کردوانی می باشد .

ایده استفاده از سنگریزه از طرف دکتر کردوانی و نحوه و روش اجرا اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان است

در این طرح از ایده پروفسور کردوانی مبنی بر استفاده از سنگریزه برای کنترل فرسایش بادی استفاده گردیده است .

در ضمن آقای حیدریان مدیرکل محترم وقت، آقای جلالی معاونت فنی ، آقای علی ترابی رئیس اداره بیابان، اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری استان سمنان- آقای عرب معصومی رئیس و آقای حسین بهدانه کارشناس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان گرمسار در اجرای این طرح همکاری بسیار داشته اند

1-کاهش خسارت ناشی از فرسایش بادی و گرد و غبار بر آزاد راه گرمسار – قم

2-  کاهش خسارت ناشی از فرسایش بادی و گرد و غبار بر منطقه ویژه اقتصادی، شهر و روستاههای گرمسار

این پروژه بیولوژیک نیست ولی پس از اجرا مشاهده گردید پوشش شور پسند در منطقه افزایش یافته

این طرح از نظر زیست محیطی و همچنین از نظر اقتصادی با توجه به عدم نیاز به آب و اجرا در مناطق با محدودیت زیاد جهت انجام عملیات بیولوژیکی اهمیت دارد .

در مناطقی که اراضی شور و پف کرده نباشد این طرح در کنترل فرسایش بادی موثر است در نتیجه به جهت مقرون به صرفه بودن در صورت وجود منابع قرضه که همان ریگ می باشد در سطح وسیع قابل توسعه می باشد .

این طرح بهره برداری مستقیم نداشته ولی  جهت حفاظت از ابنیه های اطراف پروژه و استفاده عمومی و محافظت از شهرها و روستاها از هجوم گرد وغبار اجرای این پروژه ضروری می باشد 

با توجه به اینکه این طرح بیولوژیکی نیست و لذا نیاز به آب ندارد و با ایجاد شرایط نامطلوب نظیر خشکسالی/ طغیان امراض و آفات/ کاهش تولید علوفه و... تحت تاثیر قرار نمیگیرد

برگزاری دو کارگاه جهت ارتقاء آگاهی دست اندر کاران 

در مناطقی در معرض فرسایش بادی قرار دارند و اطراف آنها مزارع و مراکز اقتصادی است مشارکت مردم میتواند بسیار موثر باشد و در راستای اهداف اقتصادی آنها قرار بگیرد .

این طرح در راستای مقابله سریع با هجوم گرد و غبار به اماکن تاسیسات و اراضی کشاورزی و ... اهمیت داشته که این مهم در بهبود اوضاع اقتصادی آنها موثر است .

افزایش دانش در مقابله با گرد وغبار و همچنین افزایش دوام کانونهای جمعیتی حاشیه منطقه

این طرح با توجه به اینکه از سنگریزه استفاده مینماید و نیاز به آب ندارد و حتی با کاهش میزان تبخیر از آبهای موجود در خاک نیز حفاظت مینماید لذا دوام و پایداری آن نیز زیاد خواهد بود. (حتی امکان ایجاد  پوشش گیاهی نیز دارد)

این طرح امکان مستعد نمودن بستر خاک را با کاهش میزان تبخیر از آبهای موجود در آن در نتیجه کاهش شوری امکان رویش گیاهان بیابانی را تسهیل می کند .

اجرای این طرح ( مالچ سنگ ریزه ای ) از نظر اقتصادی نسبت به سایر پروژه های مانند مالچ نفتی هزینه اجرایی آن به یک دوم کاهش می باید .

البته تقریبا هم هزینه با عملیات بیولوژیک است با این تفاوت که این پروژه در مناطقی که امکان عملیات بیولوژیک نیست انجام میشود

به علت استفاده از مصالح طبیعی و همگام با طبیعت در نتیجه همخوانی با محیط اطراف داشته و هیچگونه اثر مخربی ندارد .

شروع از سال 1397

                                                                    طول:   36     10    52  تا   19    11    52     شرقی

اقلیم گرم و خشک با درجه حرارت 40 درجه سانتیگراد - بارندگی کمتر از 120 میلیمتر

اراضی پست با شوري و قلیات زیاد (اراضی شور و پف کرده) و فرسایش بادی زیاد

منطقه دشتی و بدون پستی و بلندی

منطقه فاقد پوشش گیاهی بوده است 

آب زیر زمینی در عمق حدود 2 متر و با شوری زیاد و بارندگی میانگین 112 میلیمتر

منطقه اجرای طرح جزء اراضی ملی بوده و در مجاورت آزاد راه گرمسار- قم و منطقه صنعتی گرمسار ونزدیکی شهر گرمسار واقع است.

این منطقه در حال حاضر فاقد سکنه و بهره بردار است

استان سمنان نيز با سيماي عمدتا بياباني با معضل فرسایش بادی درگير بوده. و  در جهت رفع این مشکل با استفاده از نظرات پروفسور کردوانی و سایر متخصصان ، ایده  استفاده از مالچ سنگريزه اي كه خود الهام گرفته  از طبيعت ( رخساره های دشت ریگی) میباشد را بعنوان راه حلی برای معضل فرسایش بادی و تولید ریزگردها در این نوع عرصه ها که تحت تاثیر فرسایش بادی (منطقه برداشت) بوده و بجهت شوری زیاد امکان اجرای عملیات بیولوژیک ندارد را  جهت پژوهش و اجرا  انتخاب نمود

عرصه اجرای طرح نیز در یک منطقه کاملا بیابانی که تحت تاثیر فرسایش بادی هست و چون در مجاورت آزاد راه و مناطق صنعتی قرار دارد بعنوان کانون بحرانی فرسایش بادی نیز شناخته میشود و بعلت املاح و شوری بسیار زیاد امکان انجام عملیات بیولوژیک در آن نیست.

وجود معضل فرسایش بادی (منطقه برداشت) و ایجاد گرد و غبار در منطقه اجرای طرح که بعلت واقع شدن آزادراه گرمسار- قم و همچنین منطقه ویژه اقتصادی و شهر گرمسار  در حاشیه آن باعث مشکلات فراونی در منطقه میشود. از جمله بروز تصادفات ناشی از کاهش دید، استهلاک دستگاهها ، مشکلات ریوی و .... که با اجرای این پروژه و کاهش فرسایش بادی به میزان بسیار زیادی کاهش خواهد یافت 

1.                حفاظت خاک، کنترل پدیده گرد و غبار در جهت حفاظت از آزاد راه و منطقه ویژه اقتصادی

2.                کاهش فرسایش آبی (فرسایش بارانی یا پاشمانی)

3.                عدم افزایش دمای محیط(در صورت استفاده از ریگ با رنگ روشن)

4.                کاهش میزان تبخیراز سطح خاک

کمک به تقویت پوشش گیاهی در مناطقی که امکان استقرار پوشش گیاهی وجود داشته باشد

معمولا در مناطق غیر شور انجام عمیات بیولوژیک و کشت گیاهان مقاوم به خشکی مانند تاغ و .... برای کنترل فرسایش بادی و بیابانزدایی در استان استفاده میگردد. ولی در مناطق با شوری بسیار زیاد یا بعد فاصله از منبع آبی انجام آن امکان پذیر نیست. 

این روش  از طبیعت الهام گرفته شده و در آن با پاشیدن سنگریزه بر سطح خاک با فرایند فرسایش بادی مقابله خواهد شد. در این طرح با استفاده از کودپاش دامی تغییر یافته نسبت به پاشش سنگریزه بر سطح خاک اقدام گردید.

ایده  استفاده از مالچ سنگريزه اي كه خود الهام گرفته  از طبيعت ( رخساره های دشت ریگی) میباشد بعنوان راه حلی در جهت کنترل فرسایش بادی در نظر گرفته شد که نیاز به عملیات بیولوژیک و همچنین آب (با توجه به ارزش آب در اینگونه مناطق) ندارد.

در این روش با استفاده از سنگریزه های با سایز مشخص و دستگاه کودپاش تغییر یافته عملیات پاشش سنگریزه انجام شد

مهمترین نقطه اشتراک کاهش و کنترل فرسایش بادی (گرد و غبار) در عرصه است

و تفاوت آن در سازگاری با طبیعیت، عدم نیاز به آب ، امکان اجرا در طول سال (در صورت امکان ورود به عرصه)، اثر بخشی سریع  (برعکس عملیات بیولوژیکی) ، عدم نیاز به نگهداری و کاهش ریسک موفقیت نسبت به عملیات بیولوژیک میباشد.

خیر

صرفا بصورت پایلوت در منطقه مکرش گرمسار در سطح حدود 50 هکتار انجام شده است

1-     اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان (مجری) در خصوص ابداع روش پاشش سنگریزه بر روی خاک

2- منطقه ویژه اقتصادی گرمسار  بعنوان مشارکت کننده در تامین هزینه مالی

1-             پرفسور پرویز کردوانی در خصوص ارائه ایده مالچ سنگریزه ای  

2- اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان توسط کارشناسان خود در اداره کل و شهرستان گرمسار در خصوص ارائه نوع و روش پاشش سنگریزه بر روی سطح خاک و کلیه اقدامات از قبیل برنامه ریزی، اجرا و ... انجام و پیگیری نموده

2-                  منطقه ویژه اقتصادی گرمسار در تامین بخشی از هزینه مالی پروژه 

1-کاهش خسارت ناشی از فرسایش بادی و گرد و غبار بر آزاد راه گرمسار – قم

2-  کاهش خسارت ناشی از فرسایش بادی و گرد و غبار بر منطقه ویژه اقتصادی، شهر و روستاههای گرمسار

1-انجام حفاظت خاک منطقه بدون نیاز به برهم زدن سطح خاک

2-انجام حفاظت خاک منطقه بدون نیاز به تامین آب صرفا با مواد طبیعی (سنگریزه)

1-      کاهش گرد و غبار، تصادفات و ...

2-      کاهش استهلاک دستگاههای صنعتی

3- بهبود شرایط زندگی در شهر و روستاههای گرمسار

تحلیل هزینه- فایده برای این طرح انجام نشده است.

ولی مقایسه ای که بین هزینه اجرای این طرح با انجام عملیات بیولوژیک (نهالکاری همراه با 2 سال حفاظت نگهداری آن ) شده است بیانگر آنست که هزینه این دو طرح در واحد سطح تقریبا برابر میباشد

با توجه به اینکه سنگریزه دوام بسیار زیادی لذا پایداری آن نیز زیاد خواهد بود. (ایجاد امکان پوشش گیاهی)

البته با توجه به پایلوت بودن منطقه بایستی در مدت زمان طولانی تری تاثیر انواع نمکهای مختلف موجود در خاک را بر انواع سنگریزه (نوع کانی تشکیل دهنده سنگریزه) را بررسی و سپس نتیجه گیری کاملتری را ارائه داد. این مسئله در حال بررسی است

بله طبیعتا این طرح قابلیت تعمیم را به سایر مناطق بیابانی که دسترسی به سنگریزه را داشته باشند و در فرایند فرسایش بادی در مرحله برداشت بوده و  تحت تاثیر سیلاب و شوری زیاد نیز نباشد را دارد

این طرح کلا توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان انجام شده است. و بخش از هزینه آن توسط منطقه ویژه اقتصادی گرمسار پرداخت شده

افزایش اطلاعات کارشناسان در خصوص

                              تاثیر نمک بر سنگریزه باعث محدودیت استفاده از آن در خاکهای شور و قلیا میگردد

                             چگونگی و نحوه ایجاد پوشش سنگریزه ای بر سطح خاک با استفاده از سنگریزه های سایز مشخص و دستگاه پاشش

                              با پاشش مالچ سنگریزه ای در منطقه  پوشش گیاهی آن نیز تا حدودی افزایش یافت

1.با توجه به هزینه تهیه و حمل قرضه کمترین ضخامت و تراکم ریگ بایستی مد نظر قرار گیرد تراکم مناسب را 50 تا 70درصد (آقای دکتر اختصاصی در مقاله ای عنوان نموده است)

2.دپوی ریگ و تسطیح آن بوسیله بولدوزر ، گریدر ، اسکریپر و وسایل مشابه با توجه به نرمی خاک و فرو رفتن آن باعث افزایش ضخامت ریگ و در نتیجه افزایش بسیار زیاد هزینه میگردد

3.پخش ریگ با نیروی انسانی بعلت عدم حرکت فرغون در خاک نرم و همچنین هزینه زیاد معقول نیست

4. تهیه قرضه از نزدیکترین محل (بعلت هزینه حمل زیاد) باید انجام گیرد

5. بهترین سایز از نظر اقتصادی و فنی برای سنگریزه 10 الی 25 میلیمتر(اصطلاحا سایز بادامی) است

5.هزینه انجام آن نسبت به دیگر خاکپوشها بسیار کمتر و دوام آن نیز بسیار بیشتر است

1-      بهترین حالت، پاشیدن ریگ بر سطح خاک با استفاده از دستگاههای مانند شن پاشهای جاده سازی و یا کودپاش دامی که با پرتاب ریگ بر سطح خاک تراکم مورد نظر را در عرصه ایجاد نمایند

2-      ریگ های که بصورت مدور و صاف (قلوه سنگ) هستند در زمان پاشش از سنگ های حاصل از سنگ شکن بهتر عمل میکنند (احتمال گیر کردن کمتر است)

3-      بهتر است از ریگ های با رنگ روشن استفاده گردد تا درجه حرارت محیط افزایش نیابد

4-      با توجه به تراکم و ریگ مورد نیاز بهتر است خطوط پاشش در عرصه طراحی و محل دپوی قرضه بنحوی باشد که تراکتور کمترین تردد را در عرصه داشته باشد.

5-      محدودیت استفاده در مناطق دارای نمک های مخرب سنگ (تخریب شیمایی سنگها)

احتمال رشد بذور گیاهان شورپسند پس از پاشش سنگریزه و در نتیجه کاهش تبخیر و شوری سطح خاک در عرصه وجود دارد