مالکیت معنوی این پروژه در اختیار اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری استان کرمان -اداره امور بیابان می باشد

در اجرای این طرح هیچ سازمان یا نهاد دیگری مشارکت نداشته است 

کاربری جانبی در اجرای این طرح می توان به حفاظت خاک وجلوگیری از ایجاد ریزگرد در منطقه تحت پوشش اشاره کرد.

اجرای این طرح می تواند موجب حفاظت و پیشگیری از تخریب خاک منطقه بر اثر فرسایش بادی شود ودر نتیجه آن می توان حفاظت گونه های گیاهی ومدیریت بهینه منابع خدادادی موجود در منطقه به ویژه حفظ خاک حاصلخیز را در اراضی پائین دست به دنبال داشته باشد

این پروژه موجب کاهش اثرات فرسایش برروی خاک منطقه ودر نتیجه احیاء پوشش گیاهی می شود که میتواند موجب بهبود واحیاء شرایط زیستی منطقه شود 

از اثرات توسعه ای این پروژه می توان به موارد زیر اشاره کرد

1- باعث توسعه پوشش گیاهی در نتیجه حفظ خاک ورطوبت آن خواهد شد

2- موجب پایداری وتوسعه خاک حاصلخیز در اراضی پائین دست منطقه می شود

3-توسعه اقتصادی واجتماعی منطقه در نتیجه بهبود شرایط اکوسیستمی در مناطق تحت پوشش

بهره برداری در این پروژه صرفا در قالب افزایش پوشش گیاهی وتاثیر بر روی اراضی حاشیه آن می باشد که میتواند در بلند مدت موجب بهره برداری از گیاهان توسط دامداران ویا کشاورزان بومی شود

اجرای این پروژه می تواند موجب سازگاری با شرایط نامطلوب نظیر خشکسالی/ طغیان امراض و آفات/ کاهش تولید علوفه وتعدیل شرایط منطقه در جهت استقرار گونه مناسب شود و در صورت افزایش سطح این قبیل پروژه ها اثرات مطلوب ذکر شده نیز افزایش می یابد

اجرای این پروژه می تواند باعث ظرفیت سازی و ارتقاء آگاهی برای ساکنین حاشیه اراضی بیابانی شود بطوریکه با اثرات مثبت حفظ واحیاء پوشش گیاهی آشنا خواهند شد واین می تواند افزایش دانش عرصه نشینان را در پی داشته باشد 

در این پروژه سطح مشارکت و همکاری  ساکنین منطقه بدلیل پائین بودن توان اقتصادی وشرایط سخت آب وهوایی بطور داوطلبانه امکان پذیر نبوده وصرفاَ می توانند بعنوان بخشی از نیروی کاری پروژه در زمان اجرا با عقد قرارداد همکاری داشته باشند

 اجرای این پروژه می تواند موجب توسعه پایدار وبهبود وضعیت اقتصادی منطقه از طریق رونق کشاورزی ودامداری که بدلیل فراهم شدن وضعیت خاک منطقه وکاهش اثرات فرسایش بوجود آمده است گردد 

اجرای پروژه های از این دست می تواند ضمن ایجاد انگیزه برای ساکنین در صورت حمایت های سایر نهادها موجب بهبود سرمایه های اجتماعی نظیر ایجاد و ساماندهی تشکلها، آموزش، ارتقاء آگاهی گردد که ماحصل آن راه اندازی تشکل ها وتعاونی ها خواهد بود 

در صورت تحت پوشش قرار گرفتن سطح قابل توجهی از منطقه و حفظ خاک وآب در اراضی تحت فرسایش مطمئناً می تواند بهبود وضعیت اکوسیستم های منابع طبیعی را بدنبال داشته باشد که لازمه آن تهیه طرح مطالعاتی در این خصوص در منطقه مورد نظر می باشد

در محدوده اجرای طرح وبراساس دانش بومی ساکنین حاشیه اراضی بیابانی وتحت تاثیر فرسایش بادی حاکی از آن است که اجرای پروژه های کنترلی به ویژه در زمینه خاک می تواند امنیت شغلی واقتصادی را که موجب تهدید کشاورزی منطقه شده است به دنبال داشته باشد لذا می توان نتیجه گرفت دانش ساکنین بومی منطقه که در حاشیه مزارع خود از این تجربیات استفاده نموده اند میتواند به مناطق پائین دست تعمیم پیدا کند

 اجرای پروژه های کنترل رسوب با حفظ خاک که مهمترین سرمایه این مناطق است وهمچنین کاهش تهدیدات زیست محیطی بر روی مشاغلی از قبیل دامداری وکشاورزی میتواند اثرات اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی مثبتی بر روی جوامع محلی داشته باشد 

 اجرای این قبیل پروژه ها پس از رسیدن به مرحله اثربخشی می توانند اثرات زیست محیطی مطلوبی بر روی منطقه تحت پوشش داشته باشند 

  پروژه  تله رسوبگیر با هدف کاهش اثرات فرسایش بادی از سال 1380در شمال روستای شورآباد در شهرستان فهرج از توابع  استان کرمان   آغاز گردیده است 

پروژه تله رسوبگیر فرسایش بادی در سطح 760هکتار  در فاصله 15 کیلومتری شمال غرب شهر فهرج بین نقاط جغرافیایی 679074   3212784  و 673292  3212305  و 675706  3211350   و 673752   3211755     در شمال روستای شورآباد فهرج واقع شده است.

در منطقه اجرای پروژه با توجه به بررسی های انجام شده بافت خاک از نوع شنی رسی بوده که  در برخی از قسمت های پائین ودر بخش دشتی آن بصورت رسی نیز مشاهده میشود 

منطقه اجرای پروژه از نظر توپوگرافی غالباً بصورت دشت می باشد 

وضعیت پوشش گیاهی منطقه بدلیل بالابودن تبخیر وشکنندگی اقلیم که ماحصل بارش فقیر می باشد غالباً پراکندگی با تراکم پائین ونوع گونه ها نیز از تیره های گز و ترات (تاغ) می باشد. که در اثر اجرای این طرح امکان زادآوری واستقرار این گونه ها بیش از پیش فراهم شده است

با توجه به بررسی های صورت گرفته در این منطقه و براساس مطالعه آمار بارندگی در ایستگاه های مجاور (شهر ستان بم و فهرج) وضعیت منابع آب را میتوان از نظر بارندگی بسیار فقیر وکمتر از 100میلی متر در متوسط سالیانه بیان کرد و همچنین منابع پایدار آب در منطقه  ( شامل : چشمه ،قنات ،چاه ورودخانه ) بسیار ناچیز بوده که عمده منابع آب بصورت رودخانه فصلی وبهره برداری از چاه آب برای کشاورزی می باشد

در منطقه اجرای پروژه از نظر شرایط اقتصادی واجتماعی دارای بافت سنتی ونظام بهره برداری مشاعی بوده که درآمد بهره برداران از محل کشاورزی ودامداری می باشد.در منطقه پائین دست اجرای طرح به دلیل خسارات ناشی از ریزگردها وهجوم ماسه های روان ، باغات و مزارع کشاورزی حاشیه روستا در خطر مستقیم وتحت تاثیر شدید فرسایش بادی می باشندوهمچنین بدلیل فقر پوشش گیاهی گونه های دارویی وصنعتی در این منطقه موجود نمی باشد

2-کاهش تخریب ناشی از هجوم ریزگردها در اراضی  پائین دست

3- افزایش رسوبگیری در منطقه برداشت وحمل 

4- افزایش رطوبت نسبی خاک ودر نتیجه بالارفتن چسبندگی ذرات آن

بر اثر اجرای این پروژه 2 چالش عمده برطرف یا اثرات مخرب آن کاهش پیدا کرده است

1- اثرات کاهش بارندگی که کمبود آب ورطوبت بوده است در اثر اجرای این طرح کاهش پیدا کرده بطوریکه حساسیت خاک منطقه به فرسایش کاهش پیدا کرده ودر نتیجه پایدار تر شده است

2- کاهش فرسایش خاک ودر نتیجه میزان برداشت وحمل رسوبات در محدوده بطور چشمگیری کاهش پیدا کرده است ودر نتیجه ثبات وپایداری به ذرات خاک برگشته است

از آنجائیکه این پروژه برای اولین بار اجرا گردیده و روش مشابهی برای استفاده دردسترس نمی باشدلذا بعنوان یک تجربه منحصر به فرد به شمار آمده که در اجرای آن بر اثر تجربیات بدست آمده ازپروژه های مقابله با بیابان زایی ورفع نواقص آنها این طرح بدست آمده است که روش اجرایی آن به ختصار به صورت زیر می باشد.

 در منطقه اجرای طرح با ایجاد کانال های  نیمه عمیق موازی به تعداد 8 تا 15 ردیف که با عمق هایی حداکثر  تا 2 متر وعرض حداقل1 وحداکثر2متر می باشنددر جهت عمود باد غالب به طول ( 300   تا 5000 متر) احداث میگردند  

در اجرای پروژه تله رسوبگیر روش اجرا به شرح زیر می باشد

برای اجرای این عملیات در مناطق دشتی و کم شیب بیابانی که تحت تاثیر فرسایش بادی می باشد ، با ایجاد کانال های  نیمه عمیق موازی به تعداد 8 تا 15 ردیف به عمق یک متر  تا 2 متر و عرض 1 تا 2 متر و طول 300 متر تا 5000 متر عمود بر جهت باد فرساینده در عرصه مورد نظر انجام می گیرد .

در این روش  محدودیت های محیطی و اقلیمی و منابع آب و خاک تاثیر نمی گذارد و پروژه  نسبت به سایر پروژه ها هزینه بسیار کمتری داردزیرا دراین روش به جهت استفاده از بیل مکانیکی سرعت اجرا بیشتر و هزینه ها به نسبت زمان وعرصه تحت پوشش کمتر خواهد بود که این موضوع باعث خواهد شد نظارت بر عرصه مورد نظر نیز ساده تر و امکان تعیین  میزان اثر  بخشی آن نیز در زمان کوتاه تری فراهم شود.

با توجه به اهداف پیش بینی شده برای این پروژه یکی از فعالیتها وکارکردهای اصلی این طرح کنترل فرسایش بادی ( طوفان های شن ) می باشد .  در اجرای این پروژه با افزایش زبری سطح خاک که موجب کاهش سرعت باد می گردد فرسایش بادی را کاهش داده که این موضوع موجب می شود امکان اجرای نهاکاری و احداث بادشکن نیز در کنار آن فراهم شود. لذا با اجرای این طرح و در نظر گرفتن مکانیسم های کاهش فرسایش بادی می توان اینگونه بیان کرد که تله های احداث شده نقش رسوبگیری خود را به عنوان یک هدف اصلی در منطقه تحت پوشش به خوبی انجام خواهند داد

از آنجائیکه روش مشابه ی برای مقایسه با این پروژه وجود ندارد لذا این پروژه با منطقه شاهد که فاقد طرح می باشد قابل مقایسه است که در نتیجه مقایسه با منطقه شاهد می توان اینگونه بیان کرد که میزان برداشت وحمل رسوبات در منطقه اجرای طرح با مقایسه با منطقه شاهد با اختلاف بیش از 80 درصدی در جهت کنترل وکاهش اثرات مخرب ریزگردها و رسوبگذاری مواجهه خواهد بود  

 این پروژه بدلیل منحصر به فرد بودن و ازآنجائیکه برای اولین بار اجرا گردیده می تواند بعنوان یک پروژه موفق که به اهداف اصلی خود دست پیدا کرده است  بعنوان یک پروژه الگویی وموفق معرفی شود که در همین راستا وپس از طرح در کمیته فنی بعنوان یک پروژه موفق تصویب ودر سامانه تجربیات موفق سازمان جنگلها ،مراتع وآبخیزداری کشور بارگزاری گردیده تابرای مخاطبین قابل بهره برداری باشد 

در اجرای این طرح  سازمان مردم نهاد یا گروه خاص غیر دولتی  مشارکت نداشته است

هیچ ارگان یا نهادی دراجرای این طرح مشارکت نداشته وصرفاً اداره امور بیابان  اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان و

اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان فهرج  مجری آن بوده اند

از مهمترین کارکردهای این پروژه میتوان به 2مورد مهم واثرگذار آن اشاره کرد

1- اثرات بهبود معیشت ماحصل بهبود وضعیت کشاورزی ودامداری در منطقه اجرای پروژه 

2- بهبود وضعیت اجتماعی بدلیل کاهش مهاجرت از منطقه تحت پوشش وافزایش امید به زندگی در منقه وتامین امنیت زیستی

  مهمترین دستاوردهای بدست آمده در بهبود وضعیت منابع طبیعی وآبخیزداری در اجرای این پروژه ، میتوان به 2مورد زیر اشاره کرد

1- کاهش فرسایش بادی  خاک  در اراضی تحت پوشش طرح      

دراثر اجرای این پروژه در مناطق خارج از محدوده طرح نیز اثرات مثبت ومطلوبی بدست آمده است که در زیر به 2مورد مهم آن اشاره خواهد شد .

1- دراثر اجرای این پروژه در مناطق مجاور باعث افزایش حجم سفره آب زیرزمینی و درنتیجه افزایش آب دهی قنوات و چاه های کشاورزی می گردد

2- در مناطق خارج از محدوده می توان اثرات کاهش فرسایش بادی به ویژه حمل ورسوبگذاری ذرات شن وماسه را مشاهده کرد 

بله

از مهمترین عواملی که این پروژه را توجیه پذیر میکند کاهش هزینه های اجرای ان می باشد که بدلیل استفاده از بیل مکانیکی نسبت به سایر پروژه ها که بایستی از کارگر در شرایط اقلیمی سخت وگرمای طاقت فرسا استفاده کرد  پیشرفت فیزیکی بالاتری خواهدداشت واز طرفی پس از اجرای طرح هزینه های کاهش تخریب ناشی از فرسایش نیز که منجر به رونق اقتصادی در کشاورزی ودامداری میشود این پروژه را به جهت هزینه اولیه به سود و فایده ، یک پروژه  اقتصادی و دارای  تاثیر   فوری می توان قلمداد کرد.

بله

این پروژه بدلیل عمر طولانی واثرات مثبت آن در بلند مدت دارای پایداری مناسبی در طول زمان می باشد

لازم به ذکر است  در صورتیکه ابعاد فنی پروژه بخوبی رعایت شده باشد (از قبیل :مکانیابی، تعداد کانال ها و فاصله آنها و ابعاد هر کانال ) می تواند منجر به  ماندگاری مناسب این طرح شود زیرا احتمال تخریب پروژه  صفر می باشد ودر صورتیکه تعداد  و ابعاد کانال ها مناسب نباشد می تواند به پر شدن کانال ها در طول زمان بینجامدولذا اثربخشی پروژه را کاهش می دهد.لذا عامل اثر گذار در پایداری پروژه رعایت اصول فنی واجرایی آن می باشد

بله -شهرستان های ریگان وبم 

خیر

این پروژه توسط نهاد یا دستگاه دولتی دیگری حمایت نشده است 

تاثیر این قبیل پروژه ها بر روی منابع انسانی از اهمیت وتاثیر بالایی برخوردار است زیرا این طرح ها که باعث تثبیت خاک منطقه می شوند موجب کاهش وپیشگیری از مهاجرت عرصه نشینان خواهند شد و افزایش ضریب اعتماد به نفس  جوامع محلی را از طریق بهبود شرایط معیشتی به دنبال خواهند داشت لذا مهمترین درس اموخته مثبت ناشی از اجرای این پروژه بهبود وضعیت منابع انسانی از حیث معیشت وپایداری می باشد

اجرای این پروژه موجب بهبود وضعیت مالی از 2منظر خواهد بود که میتوان این موضوع را اینگونه بیان کرد که در صورت عدم اجرای پروژه تاثیر منفی اثرات فرسایش خاک بر روی منابع طبیعی ومنابع مالی منطقه موجب افزایش هزینه زندگی دراین مناطق میگردد اما در صورت اجرای این طرح وضعیت مالی عرصه نشینان بدلیل رونق دامداری وکشاورزی در منطقه مثبت خواهد بود که میتوان گفت در صورت هزینه کرد این پروژه در عرصه های حساس به فرسایش جنبه های مالی آن یعنی هزینه به فایده مقرون به صرفه می باشد

اجرای این طرح موجب بدست آمدن نتایج فنی ودرس آموخته های زیر شده است

  1- عدم تاثیر محدودیت های آب و خاک در زمان اجرا (بی نیاز بدون به خاک ویا آب در زمان اجرا ) 

2- سهولت اجرا در منطقه طرح

3-  نظارت جامع تر وقابل اندازه گیری در طول پروژه

4- تاثیر فوری وکوتاه مدت پروژه ونتیجه گرا بودن طرح در بلند مدت 

لذا جایگزینی این پروژه در طرح کاهش اثرات فرسایش ومقابله به پدیده بیابان زایی درارای جنبه های مثبت بیشتری نسبت به روش های پیشین می باشد که هزینه و زمان بیشتری را باید صرف اجرای آنها کرد