این تجربیات مرتبط با پروژه ترسیب کربن (در حال اجرا توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی به نمایندگی از سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور) می باشد که با مشارکت شرکت تعاونی کشاورزی کویر میاندشت اسفراین (شرکت تعاونی پروژه ترسیب کربن) و مشارکت جوامع محلی (اعضای صندوق های خرد اعتباری روستایی) در استان خراسان شمالی در حال اجرا است.

• پروژه ترسیب کربن با مشارکت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی به نمایندگی از سازمان جنگل¬ها، مراتع و آبخیزداری کشور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان شمالی و سایر دستگاه¬های اجرایی استان در حال اجرا است. که در تمامی مراحل اجرای آن شرکت تعاونی کشاورزی کویر میاندشت اسفراین (شرکت تعاونی پروژه ترسیب کربن) و سرگروه های توسعه روستایی به همراه اعضای گروه¬های توسعه روستایی (اعضای صندوق¬های خرد اعتباری) نقش بسیار مهم و شایسته¬ای را دارند.    
  

...

اجرای حفاظت مشارکتی با کمک بهره برداران (اعضای گروه­های توسعه روستایی) در منطقه پروژه از سال 1393 تا 1396  و همچنین آموزش های زیست محیطی در منطقه در راستای دستیابی به این هدف گام های خوبی برداشت شده است.

- در پروژه ترسیب کربن 920 هکتار پروژه نهال کاری و 120 هکتار پروژه مدیریت روان آب با مشارکت اعضای صندوق های خرد اعتباری روستایی اجرا شده است که گامی مؤثر در احیا پوشش گیاهی منطقه است. (از 920 هکتار 510 هکتار آن با مشارکت شرکت تعاونی کشاورزی کویر میاندشت اسفراین اجرا شده است.)

- تولید 160 هزار اصله نهال گلدانی با مشارکت شرکت تعاونی پروژه و اعضای صندوق های خرد اعتباری برای استفاده در پروژه های بیابان زدایی.

- توسعه و ترویج اجرای پروژه ها (احیایی، عمرانی و...) به صورت مشارکتی

- توسعه و ترویج استفاده از انرژی های نو در راستای حفظ منابع طبیعی

- آموزش جوامع محلی به منظور بهره برداری از علوفه های موجود در مراتع در حد مجاز با توجه به شرایط حاکم بر منطقه

با ترویج الگوی تغییر کشت (افزایش سطح زیر کشت پسته و زعفران) در راستای سازگاری با شرایط خشکسالی و کم آبی گام های مثبتی برداشته شده است.

با برگزاری 65000 نفر- ساعت کارگاه های آموزشی پروژه و زیست محیطی در خصوص ظرفیت سازی و ارتقاء سطح آگاهی جوامع محلی تلاش شده است.

- اجرای پروژه های بیابان زدایی (نهالکاری، مدیریت روان آب و مراقبت و آبیاری) با مشارکت جوامع محلی و شرکت تعاونی کشاورزی کویر میاندشت اسفراین

- اجرای پروژه های عمرانی خرد (استخر ذخیره آب قنات، کانال گذاری قنات، جدول گذاری کانال انتقال آب کشاورزی، مرمت و لایروبی کانال انتقال آب کشاورزی و احیا چاه مالداری با استفاده از انرژی خورشیدی) با مشارکت جوامع محلی و شرکت تعاونی کشاورزی کویر میاندشت اسفراین

- اجرای تولید نهال گلدانی با مشارکت جوامع محلی و شرکت تعاونی کشاورزی کویر میاندشت اسفراین

- تشکیل 21 صندوق خرد اعتباری در پروژه ترسیب کربن با 1958 نفر عضو و 4281 میلیون ریال پس انداز مردمی

- پرداخت 614 فقره تسهیلات کمک اشتغال و اشتغال زا به مبلغ 14559 میلیون ریال همچنین 14560 میلیون ریال تسهیلات دیگر نیز در مراحل پرداخت است.

- ایجاد اشتغال ثابت برای 118 نفر و اشتغال موقت برای 35 نفر.

- تهیه 12 طرح کسب و کار روستایی در پروژه (همچنین 10 طرح دیگر نیز در حال تهیه است) 

- تشکیل 136 گروه توسعه روستایی

- تشکیل شرکت  تعاونی پروژه (شرکت  تعاونی کشاورزی کویر میاندشت اسفراین) با 275 نفر عضو که برنامه عضوگیری 500 نفر دیگر را دارد.

- برگزاری کارگاه های آموزشی زیست محیطی در پروژه

- اجرای پروژه های نهالکاری و مدیریت روان آب (در مجموع تلاش برای احیاء 1030 هکتار)

اثرات پروژه ترسیب کربن شامل؛  اثرات تولیدی و بهره وری( افزایش درآمد و ایجاد اشتغال)، اثرات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی(آموزش جوامع محلی و ارتقا شاخص های توسعه انسانی ) و اثرات زیست محیطی( احیا و مدیریت مشارکتی عرصه های منابع طبیعی و ملی) می باشد. نکته قابل توجه برگزاری 60000 نفر- ساعت کارگاه آموزشی کسب و کار برای توانمندسازی جوامع محلی پروژه ترسیب کربن به منظور افزایش سطح تولید مشاغل موجود و بهره وری بیشتر و همچنین ایجاد اشتغال جدید است. 

- ارتقای سطح در آمد از طریق برگزاری کارگاه های آموزشی کسب و کار، تشکیل صندوق های خرد اعتباری، تهیه طرح های کسب و کار روستایی، تشکیل شرکت تعاونی پروژه

- اثرات اجتماعی پروژه از طریق برگزاری کارگاه های آموزشی، تشکیل گروه های توسعه روستایی و تشکیل شرکت تعاونی پروژه

- با برگزاری کارگاه های آموزشی و توزیع اقلام تبلیغی و ترویجی در جهت ارتقای فرهنگ حفظ و استفاده از منابع طبیعی گام های ارزنده ای برداشته شده است.

- اجرای پروژه های بیابان زدایی برای جلوگیری از بروز پدیده های گرد و غبار

- ترویج فرهنگ استفاده از انرژی های نو (انرژی های پاک)

- ارتقای سطح آگاهی جوامع محلی در خصوص اهمیت محیط زیست با برگزاری کلاس های آموزشی

- ارتقای سطح آگاهی جوامع محلی در خصوص اهمیت استفاده صحیح از منابع آبی  با توجه شرایط بحرانی منطقه با برگزاری کلاس های آموزشی

اجرای پروژه مدیریت مشارکتی منابع طبیعی و توسعه پایدار روستایی (ترسیب کربن) در استان خراسان شمالی - شهرستان اسفراین

این طرح از سال 1393 در منطقه گورپان شهرستان اسفراین (سایت اول پروژه) در مساحت 126000 هکتار، 28 نقطه روستایی و سکونتگاهی و 6200 نفر جمعیت وارد فاز اجرایی گردید..

منطقه مطالعاتی گورپان اسفراین با سطح 126000 هکتار بعنوان یکی از مناطق بیابانی در منتها علیه جنوبی و یک طرف حوزه در مسیر راه اسفراین – سبزوار در حد فاصل طول جغرافیایی

 ˝ 95/03 ́ 58  ˚56 تا  ˝ 76/58    38  ˚57 شـــرقی (497134 تا 557761 متریک) و عـرض جـغرافـیایی ˝ 92/00 ́ 45 ˚36 تا ˝ 66/31 ́ 03  ˚37 شمالی (4067363تا 4101395متریک) قرار گرفته است.

• خاکهای منطقه در دو رده Entisols,Aridisols قرار می گیرند. خاکها دارای تکامل نسبی بوده و افق Calcic,Gypsic در خاکهای اریدی سولز مشاهده می شود.رژیم رطوبتی اریدیک  (Aridic) می باشد. حوزه مطالعاتي داراي رژيم حرارتي مزيك مي­باشد.

با توجه به محاسبات انجام شده ارتفاع متوسط محدوده مورد مطالعه 4/1106 متر از سطح دریا می باشد. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده، طبقه شیب 2 – 0 درصد بیشترین سطح را با مساحت 83/58379 هکتار (09/46درصد) و طبقه شیب 60< درصد نیز با 66/50 هکتار (04/0 درصد) کمترین سطح را از بین طبقات شیب شامل می شود. گیرد. و بدلیل تراکم بالای شبکه زهکشی، منطقه از نظر فرسایش پذیری از حساسیت بالایی برخوردار است.

در محدوده طرح یک رودخانه فصلی به نام کال شور وجود دارد که با توجه به خشکسالی های چند سال اخیر تعداد روزهای دارای آب در طول سال به نسبت سال­های گذشته بسیار کاهش پیدا کرده است. 

منطقه مطالعاتی از نظر تقسيمات مربوط به منابع آب زير زميني و حوزه های آبریز استان بخشی از محدوده های مطالعاتی دشت اسفراین (با کد 4743)  در نیمه غربی و دشت صفی آباد (با کد 4745)  در نیمه شرقی را در بر می گیرد و هردو دشت مزبور در شمال حوضه آبريز كوير مركزي  قرار دارند. البته بخش اعظم منطقه طرح در دشت اسفراین واقع شده است.

از نظر افت سطح آبهای زیر زمینی در دو دهه اخیر(1390-1370) افت آن در دشت اسفراین به بیش از 15 متر و دشت صفی آباد به بیش از 8 متر رسیده و در مجموع بیلان آب در منطقه به شدت منفی می باشد.

سطح درآمد: سطح درآمد افراد پایین می باشد و میانگین درآمد افراد در سال 15 میلیون تومان است.

منابع اصلی و فرعی درآمد : معیشت غالب مردم منطقه کشاورزی، دامداری است. در امر کشاورزی کشت محصولاتی چون؛ گندم،  جو، زیره، پنبه، پسته به صورت دیم و آبی رایج است. در امر دامداری نیز پرورش گوسفند و گاو و شتر رایج است.

مالکیت اراضی و حق بهره برداری رسمی و عرفی از منابع طبیعی شامل زمین/ آب/ تولیدات مرتع جنگل/ گیاهان دارویی و... : مالکیت اراضی شخصی می باشد.

• بر اساس شاخص هایی همچون؛

• - افزایش درآمد و کاهش هزینه های خانوار  - تولید ناخالص  - شاخص های  توسعه انسانی و ارتقاء آن  - شاخص های بهداشتی و آموزشی -  شاخص های زیست محیطی و کاهش co₂  موجود در هوا   -  افزایش میزان مشارکت پذیری  جوامع محلی      -  اشتغال
  

مشكلات ناشي از فرسايش بادي، افت شديد تراز سطح منابع آب زير زميني، فقر و مهاجرت ناشي از بيابانزايي، عدم وجود روحيه مشاركت مردمي قبل از اجرای پروژه ترسیب کربن، عدم نگرش مثبت بهره برداران به انجام فعاليت هاي مشاركتي قبل از جرای پروژه ترسیب کربن.

با اجرای پروژه ترسیب کربن در منطقه می توان گفت که ارتقاء سطح درآمد و اطلاعات و آگاهی جوامع محلی در زمینه مسایل اقتصادی و زیست محیطی، ایجاد انسجام اجتماعی و افزایش مشارکت جوامع محلی در اجرای پروژه های دولتی و مشارکتی، ارتقا بهروری در تولید محصولات کشاورزی و دامداری با برگزاری کلاس ها و دوره های آموزشی، اجرای پروژه های زیرساختی و عمرانی در محدوده و ارتقا شاخص های عمرانی منطقه و در نتیجه نزدیک شدن به امر توسعه پایدار روستایی، کاهش هزینه اجرای پروژه های احیایی (مثل نهالکاری) و پروژه های، ترویج استفاده از انرژی های نو و تجدیدپذیر، آشنایی مسئولین با ماهیت و اهمیت اجرای پروژه های مشارکتی، توانمند سازی جوامع محلی با اجرای برنامه های آموزشی کسب و کار و  ایجاد اشتغال های پایدار و جایگزین و در نتیجه افزایش میزان درآمد حاصل می شود.

رشد شاخص GDP  (تولید ناخالص داخلی)- کاهش co₂  موجود در جو از طریق افزایش پوشش گیاهی - رشد شاخص های توسعه انسانی HDI ( درآمد- سلامت و آموزش)، که تمامی اهداف پروژه در جهت مقابله با پدیده بیابان زایی است.

روش های معمول در رابطه با اهداف و فعالیت ها همان روش استفاده از بروکراسی اداری و در راستای چارچوب ها و قوانین دولتی حرکت کردن و استفاده از کارشناسان دولتی و انتظار مردم و جوامع محلی از سیستم دولتی و از بالا به پایین برای حل مشکلات می باشد. که این فعالیت ها توسط دولت بسیار زمان بر و هزینه بر و آکنده از خطا می باشد.  

در طرح موفق ترسیب کربن عوامل اجرایی پروژه با برگزاری کارگاه های آموزشی برای جوامع محلی و ایجاد انسجام اجتماعی بین مردم و از سوی دیگر تعامل با نهادها و دستگاه های اجرایی و انتقال مشکلات و مسایل روستاییان به کارشناسان و مسوولین استانی و شهرستانی در پی حل مشکلات و مسایل روستاهای محدوده پروژه بودند.

انجام مطالعات پایه و شناختی در منطقه، تشکیل صندوق های خرد اعتباری در منطقه، انجام برنامه های توسعه روستایی در منطقه در راستای رشد شاخص تولید ناخالص داخلی، برگزاری کلاس های آموزشی مورد نیاز جوامع محلی در راستای هدف توسعه شاخص توسعه انسانی ، توسعه مشاغل پایدار و سبز و مشاغل خانگی در منطقه در راستای کاهش وابستگی جوامع محلی به طبیعت و کاهش دی اکسید کربن موجود در هوا، تهیه طرح های کسب و کار و توسعه روستایی، تلاش در جهت تغییر الگوی کشت، تشکیل شرکت تعاونی پروژه ترسیب کربن، اجرای پروژه های بیابان زدایی با مشارکت جوامع محلی و شرکت تعاونی پروژه ترسیب کربن (شرکت تعاونی کشاورزی کویر میاندشت اسفراین)، ترویج استفاده از انرژهای نو، تلاش در ایجاد انسجام سازمانی به منظور دستیابی به اهداف پروژه.

نقاط اشتراک: اهداف مشخص و در هر دو روش به سود جوامع محلی و سیستم دولتی می باشد. زمان بر است و نیاز به اعتبارات و اختصاص به موقع بودجه دارد.

نقاط تفاوت: مشارکت مردم در مراحل برنامه ریزی و طراحی و اجرا و ارزشیابی پروژه های مشارکتی در روش معمول وجود ندارد ولی در روش پروژه وجود دارد. حس اعتماد به نفس و انگیزه مشارکت و اعتماد به دولت در روش پروژه وجود دارد. آگاهی اجتماعی جوامع محلی  در روش پروژه بیشتر لمس می شود.

بله :

- به دلیل موفق بودن این الگو، مدل ترسیب کربن در دو شهرستان خراسان شمالی (جاجرم و گرمه) در حال انجام است.

- همچنین طرح پیشنهادی تشکیل صندوق های خرد اعتباری روستایی در روستای های خراسان شمالی (250 روستا) به روش پروژه ترسیب کربن برای سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان شمالی (با توجه به درخواست ارائه شده از سوی آن سازمان) تهیه شده است.

- طرح «پروژه توان افزایی بر اساس مدل پروژه ترسیب کربن برای 100 روستای استان» نیز با توجه به درخواست دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری خراسان شمالی تهیه شده است. 

1- مرکز آموزش فنی و حرفه ای اروند اسفراین در برگزاری کلاس های فنی و حرفه طبق تفاهمنامه همکاری.

2- برگزاری تورهای گردشگری در منطقه با مشارکت آژانس مسافرتی و گردشگری پر پرواز اسفراین.

3- برگزاری بازدید با مشارکت انجمن دامنه های سبز اسفریندر محدوده پروژه ترسیب کربن شهرستان اسفراین.

4- تهیه امکان سنجی طرح گردشگری عشایر روستای چهل دختران توسط شركت تعاونی سیاحان سرزمین لاجوردی

1- استانداری؛ همکاری در خصوص تأمین اعتبار، دستور افزایش میزان مشارکت دستگاه های اجرایی، ارائه مجوزهای ترک تشریفات برگزاری مناقصه برای اجرای پروژه های بیابان زدایی توسط شرک تعاونی پروژه، پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی  

2- سازمان مدیریت و برنامه ریزی؛ همکاری در خصوص تأمین اعتبار و موافقتنامه پروژه، دستور افزایش میزان مشارکت دستگاه های اجرایی با پروژه

3- فرمانداری شهرستان؛ دستور مشارکت ادارات شهرستان با پروژه، تأمین اعتبار پروژه

4- اداره کل فنی و حرفه ای و اداره فنی و حرفه ای شهرستان؛ همکاری در برگزاری کارگاه های آموزشی کسب و کار

4- سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی؛ همکاری در جهت پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی

5- علاوه بر دستگاه های اجرایی فوق الاشاره سایر دستگاه های اجرایی نیز در تهیه طرح های کسب و کار روستایی و طرح های توسعه روستایی همکاری لازم و هر همکاری دیگر را داشته اند. 

1- استانداری؛ همکاری در خصوص تأمین اعتبار، دستور افزایش میزان مشارکت دستگاه های اجرایی، ارائه مجوزهای ترک تشریفات برگزاری مناقصه برای اجرای پروژه های بیابان زدایی توسط شرک تعاونی پروژه، پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی 

2- سازمان مدیریت و برنامه ریزی؛ همکاری در خصوص تأمین اعتبار و موافقتنامه پروژه، دستور افزایش میزان مشارکت دستگاه های اجرایی با پروژه

3- فرمانداری شهرستان؛ دستور مشارکت ادارات شهرستان با پروژه، تأمین اعتبار پروژه

4- اداره کل فنی و حرفه ای و اداره فنی و حرفه ای شهرستان؛ همکاری در برگزاری کارگاه های آموزشی کسب و کار

4- سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی؛ همکاری در جهت پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی

5- علاوه بر دستگاه های اجرایی فوق الاشاره سایر دستگاه های اجرایی نیز در تهیه طرح های کسب و کار روستایی و طرح های توسعه روستایی همکاری لازم و هر همکاری دیگر را داشته اند.

6- سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور، استانداری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی پایش و ارزیابی عملکرد پروژه را رصد می کنند.

اثرات اقتصادی و اجتماعی: تأثیر بر سطح درآمد خانوارهای روستایی و تولید و بهروری تولیدات – تأثیر بر انسجام اجتماعی جوامع محلی و افزایش مشارکت در پروژه

- ارتقای فرهنگ حفظ منابع طبیعی

بهبود وضعیت منابع طبیعی و آبخیزداری

اجرای فعالیت های احیایی بیابان زدایی در منطقه و افزایش سطح پوشش گیاهی منطقه و در نتیجه مدیریت مشارکتی مراتع و جلوگیری از بیابانزایی

اجرای موفق پروژه باعث استقبال و درخواست سایر روستاهای منطقه برای اجرای پروژه در آن روستاها شد. همچنین در بازاریابی و فروش محصولات تولیدی به سایر روستاها و ایجاد شغل به صورت غیر مستقیم تأثیر داشته  است. 

با اجرای پروژه های تحقیقاتی و پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری در منطقه تا حدی اثرات اقتصادی پروژه و تحلیل اثرات آن بررسی و مطالعه شده است. همچنین با انجام مطالعات و تهیه سند توسعه روستا و برنامه کسب و کار در روستاهای محدوده پروژه می توان گفت اثرات اقتصادی و هزینه فایده مشاغل ایجاد شده در روستاها و مشاغل موجود بررسی و تحلیل شده است.

بله؛ با اجرای پروژه به صورت مدت دار و منقطع نشدن آن و استفاده از الگوی آن در سایر فعالیت ها و تسری به سایر نهادها و دستگاههای اجرایی می توان امیدوار بود که این پروژه اثرات پایدار و طولانی مدت خواهد داشت. چرا که هدف و ماهیت و تکنیک ها و روش های پروژه بسیار مفید بوده و نیاز به تعامل سایر دستگاه های برنامه ریز را دارا می باشد.

 بله. به شهرستان های جاجرم و گرمه استان تعمیم داده شده است.  

بله. سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری کشور، استانداری، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، فرمانداری های شهرستان جاجرم و گرمه در تأیید تعمیم و تامین اعتبار همکاری لازم را داشته اند. همچنین مرکز آموزش فنی و حرفه ای در برگزاری دوره های آموزشی آمادگی و مساعدت لازم را اعلام نموده است.

 منابع انسانی برای هر پروژه و الگو یکی از مهمترین منابع و پتانسیل های در خور توجه می باشد. باید از منابع انسانی آگاه و متخصص برای پروژه های مشارکتی استفاده کرد. و در ادامه در جهت رفع نیازهای مادی و حفظ انگیزه و فعالیت بیشتر عوامل تلاش کرد که در پروژه ترسیب کربن خراسان شمالی به خوبی مورد توجه قرار گرفته است.  

- با توجه به تلاش تیم پروژه ترسیب کربن مسئولین و دست اندرکاران استان به خوبی با اهمیت پروژه های مشارکتی آشنا شده اند و این موضوع  از طرف آن ها مورد قبول قرار گرفته است.

- اعتماد سازی مردم و افزایش انگیزه مشارکت مردم به طرق مختلف من جمله حمایت های مادی و جلب اعتماد افراد نفوذپذیر در جامعه محلی بسیار اهمیت دارد که پروژه ترسیب کربن استان به این مهم دست پیدا کرده است.

- تجربه نشان داده است جوامع محلی پس از برگزاری کارگاه های آموزشی رفته رفته به پروژه و اهداف آن اعتماد بیشتری خواهند کرد و روحیه مشارکت پذیری در آن ها بالاتر می رود اما آنچه که اهمیت دارد پاسخ مناسب به این اعتماد از طریق فراهم نمودن امکانات و زیرساخت ها و ایجاد اشتغال است که  نیاز  به حمایت همه جانبه مسئولین دارد البته باید در رأس کار و به صورت سلسه مراتبی موضوع کاملاً حل شود تا در سطوح پایین تر دستگاه اجرایی همکاری بیشتری با پروژه داشته باشند. (همانند آنچه که در پروژه ترسیب کربن استان اتفاق افتاده است).

برای موفقیت بیشتر در پروژه های مشارکتی اختصاص به موقع منابع ملی و به میزان کافی و مورد نیاز و تزریق پول و قرار گرفتن آن در دست جوامع محلی و نظارت عوامل پروژه در هزینه کردها بسیار اقدام موثری می باشد:

- در پروژه ترسیب کربن آموزش جوامع محلی بر اساس مشاغل موجود در روستاها برای بالا بردن سطح کیفی و کمی تولیدات روستایی داده شذه است که نتیجه آن افزایش درآمد جوامع محلی است.

- با پیگیری و اجرای برخی از پروژه های زیرساختی و دادن خدمات به روستا در پروژه ترسیب کربن تمایل جوامع به کوچ از محیط روستاها کمتر شده است.

- در پروژه ترسیب کربن پروژه های بیابان زدایی با مشارکت شرکت تعاونی تشکیل شده در پروژه و جوامع محلی هزینه اجرای پروژه ها پایین آمده است.

- استان خراسان شمالی برای اجرای پروژه توانسته موافقنامه مشارکتی از سازمان مدیریت و برنامه ریزی دریافت کند که به عنوان الگو به سایر استان­ها نیز ارسال شده است.

- پروژه توانسته است پتانسیل های بالقوه روستا را به صورت مشارکتی شناسایی کند.

- با توجه به اینکه تمامی مراحل اجرای پروژه با مشارکت جوامع محلی است لذا مردم بهتر به ماهیت اهداف منابع طبیعی و اهمیت حفظ و صیانت از آن پی برده­اند.

- نتایج در پروژه ترسیب کربن استان نشان داد که اجرای پروژه های بیابان زدایی با مشارکت جوامع محلی حفاظت آن را در آینده بهتر تضمین می کند.

- خود جوامع محلی نیز در حال حاضر به این نتیجه رسیده اند که کمبود آب وجود دارد پس باید به سمت کشت های جایگزین و روش های آبیاری جدید حرکت کنند که البته این حرکت نیازمند حمایت مسئولین است و در پروژه ترسیب کربن هم به این مهم توجه شد و با توجه به شرایط منطقه کشت زعفران و پسته ترویج پیدا کرده است.

بحث انرژی ها نو و جایگزین به ویژه انرژی خورشیدی در مناطق بیابانی در بین جوامع محلی آنچنان شناخته شده نیست. که خوشبختانه این یکی از اهداف پروژه ترسیب کربن است و به آن پرداخته که نتیجه آن نیز نصب آبگرمن های خورشیدی در منطقه و احیاء چاه مالداری با استفاده از انرژی خورشیدی بوده است، البته مسئولین نیز می توانند بیشتر و بهتر از این مسئله حمایت کنند.