نهالکاری در اراضی بیابانی روستای دوقوزلو شهرستان بوئین زهرا - استان قزوین
1380/09/03
تاریخ پایان:
استان:
قزوين
شهرستان:
بوئين زهرا
شهر:
بوئین زهرا
شمال :
3962993 , 427962
جنوب:
3961404 , 427271
شرق:
396201 , 428168
غرب:
3961782 , 428168
اجرای پروژه بیولوژیکی بیابانزدایی با کاشت گونه های مقاوم به خشکی (آتریپلکس ، قره داغ ، تاغ ) به منظور کنترل و مقابله با گردو غبار و ریز گردها و تثبیت شن های روان و تقویت وافزایش پوشش گیاهی منطقه دوقوزلو طرح بیولوژیکی بیابانزدایی در شهرستان بوئین زهرا از دهه 80 انجام شده است . برای اجرای عملیات بیابانزدایی پس از تعیین محل اقدام به ایجاد چاله هایی به ابعاد 50*50*50 سانتی متر حفر و نهالهای گلدانی بیابانی در داخل گودال ها قرار گرفت ، پس از پر کردن چاله ها تشتکی به قطر 60 سانتی متر ایجاد گردید که به تعداد 200 اصله در هر هکتار می باشد . کشت نهالها الزاما در فصل پاییز بوده تا از رطوبت حاصل از بارندگی فصول پاییز وزمستان بهره مند گردند . پس از کاشت نهال یکبار آبیاری ضروری است ودر سال بعد در فصل خشک 1 الی 3 بار با توجه به خشکی هوا نهالها باید آبیاری شوند .
حق مالکیت با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان و حق بهره برداری با بهره برداران محلی روستای دوقوزلو می باشد .
اداره منابع طبیعی با اجرای پروژه مذکور باعث تثبیت شن ومقابله با بیابان زدایی وظرفیتی برای بازدید علمی وگردش علمی در استان گردیده است . با توجه به مشارکت بالای مردم در اجرای این طرح ونیز بیابانی بودن منطقه بویین زهرا ، تجریه موفقی بر ای سایر روستاهای همجوار شهرستان وسایر مناطق بیابانی کشور می باشد .
کمک به اقدامات مدیریت منابع طبیعی
تقویت پوشش گیاهی - جلوگیری از سیل های مخرب در منطقه - کنترل فرسایش خاک
بهبود پوشش گیاهی -زاد آموری گونه های بیابانی
افزایش پوشش گیاهی منطقه - ترویج اجرای پروژه با مشارکت جوامع محلی
آموزش جوامع محلی به منظور حفاظت وقرق منطقه - تعادل دام و مرتع - استفاده از پتانسیل های موجود
ذخیره نزولات آسمانی و جلوگیری از سیلاب و تغذیه آبهای زیر زمینی
با برگزاری دوره های آموزشی که باعث ارتقاء سطح اگاهی مردم گردید منجر به تشکیل دو تعاونی : 1- تعاونی کشاورزی ومنابع طبیعی عشرت آباد2- تعاونی تخصصی فراگیر شهرستانی شده است و موجب تغییر دیدگاه جوامع محلی نسبت به اهمیت پروژه های بیابانزدایی گردیده است .
جوامع محلی و همیاران طبیعت در زمینه تولید نهال بیابانی ، نهالکاری ، قرق و حفاظت منطقه مشارکت داشته که به توسعه پایدار منطقه کمک می کنند .
استفاده جوامع محلی از پتانسیل های موجود در منطقه ، اشتغال زایی جوامع محلی ، افزایش توان رویشی گونه های مرتعی ، کاهش خسارات های ناشی از سیل - تثبیت خاک و بالا رفتن کیفیت خاک منطقه با کاهش میزان فرسایش بادی در منطقه گردیده و لذا در بهبهود بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی جوامع محلی موثر بوده است .
آموزش های قبل و حین انجام پروژه و تشکیل تعاونی های فراگیر و تعاونی های تخصصی منابع طبیعی در منطقه و سازماندهی همیاران طبیعت جهت حفاظت از منطقه
با توجه به افزایش رطوبت در منطقه منجر به بهبود شرایط زیست محیطی گردیده است
افزایش پوشش گیاهی در دراز مدت سبب بهبود ساختار خاک و به دنبال آن افزایش تولید و بهره وری و درآمد جوامع محلی خواهد شد ضمنا باعث افزایش سطح آبهای زیر زمینی ، چاهها و افزایش درآمد تولید خواهد شد .
باعث افزایش دانش و آگاهی جوامع محلی گردیده است و مشارکت جوامع محلی نسبت حفاظت و قرق منطقه شده است ، از نظر اقتصادی برای جوامع محلی سود آور خواهد بود و هدف کلی اجرای پروژه حفاظت از سرزمین در مقابل تخریب و فرسایش و هجوم ریز گردها می باشد .
افزایش درصد پوشش گیاهی و بهبود وضعیت زیست محیطی و تنوع گیاهی و جانوری در منطقه بوده و این امر سبب حفاظت از اکوسیستم های پایدار گونه های بیابانی ( اتریپلکس ، قره داغ ، تاغ ) و باعث تاب آوری و توان اکولوژیکی منطقه در برابر خطراتی مانند سیل ، طوفان ، ریز گردها و خشکسالی خواهد شد.
اجرای پروژه بیولوژیک بیابانزدایی در دوقوزلو با گونه های آتریپلکس ، تاغ و قره داغ در سطح( 65 هکتار و 113 هکتار و 53 هکتار ) در دهه 1380
در سطح 65 هکتار با موقعیت مکانی Y=3961327 و z=428218
درسطح 113 هکتار y=3961435 و z=427832
در سطح 53 هکتار y=395911 و z=320238
اقلیم خشک و سرد
لومی شنی
حداقل ارتفاع 1145 متر و حداکثر 1170 متر از سطح دریا می باشد و متوسط بارندگی سالانه 325 میلی متر .
پوشش گیاهی منطقه دوقوزلو 60 درصد از نوع اسفناج وحشی - گز- ریش بز- جو وحشی - علف شور - گل شوره زار - بابونه می باشد .
متوسط بارندگی سالانه حدود 150 میلی متر است و 2 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق
سطح درآمد سالانه برای هر خانواری ساکن در محل 200 تا 300 میلیون ریال می باشد . منابع اصلی و فرعی در آمد : کشاورزی ، دامداری و تولید علوفه غیر مرتعی ( کشاورزی و باغات ) مالکیت اراضی و حق بهره برداری رسمی و عرفی از منابع طبیعی شامل زمین - آب - تولیدات مرتعی ، گیاهان دارویی ، منطقه مورد مطالعه جزء اراضی ملی و در مالکیت دولت می باشد . مرتع به صورت سنتی و مشاعی توسط دامداران ذیحق در لیست شناسنامه مرتع بهره برداری می گردد . از قدیم الایام دامداران ساکن پلاک مذکور به صورت عرفی و مشاعی از مراتع فوق جهت تعلیف دام استفاده می نموده و در حال حاضر نیز این بهره برداری صورت می گیرد .
1- شاخص های اقتصادی افزایش توان تولید بیوماس در واحد سطح و توسعه پوشش و استقرار گونه های گیاهی و جانوری شاخص
2- زیست محیطی : کاهش اثرات فرسایش بادی و تثبیت شن های روان و جلوگیری از هجوم ریزد گردها و مقابله با پدیده بیابانزایی
3- شاخص اجتماعی : افزایش روحیه امید به زندگی و جلب مشارکت مردمی و ارتقاء بهداشت عمومی
بروز طوفان های شدید همراه با گرد وغبار منجر به مشکلات تنفسی و قلبی درمنطقه گردیده و همچنین ّباعث آسیب به سکونت گاه ها و مراکز تجاری و جاده ای شده است ، چرای بی رویه دام (شتر) و عدم مشارکت جوامع محلی جهت حفاظت از عرصه ها، شوری خاک منطقه - عدم نفوذ پذیری اب - کاهش منابع آبی - چرای مفرط و تخریب عرصه ها از دیگر مشکلات می باشد .
با فراهم نمودن زمینه جلب مشارکت مردمی و برگزاری دوره های آموزشی و ترویجی و افزایش سطح آگاهی جوامع محلی و اعمال مدیریت چرا و کنترل ورود دام و با اجرای عملیات کاشت نهال (آتریپلکس - قره داغ -تاغ ) فرسایش بادی و گرد وغبار و ریز گردها - مشکلات تنفسی - شوری خاک منطقه - افزایش نفوذ پذیری خاک حل شد. با نهالکاری اتریپلکس که مقاوم به شوری بوده باعث ایجاد وافزایش پوشش گیاهی در منطقه به حل مسئله مقابله با بیابان زایی وتامین علوفه در محلهای کشت اتریپکلس کمک شده است .
1- کنترل فرسایس بادی و پیشگیری از آثار مخرب گرد و غبار و ریز گردها و مقابله با پدیده بیابانزایی با کاشت گونه های بیابانی .
2- جلو گیری از فرسایش خاک و ثبیت شن های روان و جلوگیری از خسرات ناشی از سیل
3- افزایش پوشش گیاهی
4- مشارکت جوامع محلی در حفاظت از منطقه
5- تشکیل تعاونی ها
با توجه به اهداف اجرایی جلوگیری لز فرسایش در کانون های فرسایش یادی و آبی و مقابله با بیابانزایی و تثبیت شن های روان فعالیتهای اصلی این پروژه :
1- نهال کاری با گونه های آتریپلکس ، قره داغ و آبیاری نهالها
2- مدیریت چرا
3- حفاظت و قرق عرصه نهال کاری شده با گونه های بیابانی مذکور توسط نیرو های یگان حفاظت ، جوامع محلی ، همیاران طبیعت ، شرکت تعاونی
اجرای پروژه بیولوژیکی بیابانزدایی با کاشت گونه های مقاوم به خشکی (آتریپلکس ، قره داغ ، تاغ )
به منظور کنترل و مقابله با گردو غبار و ریز گردها و تثبیت شن های روان و تقویت وافزایش پوشش گیاهی منطقه دوقوزلو طرح بیولوژیکی بیابانزدایی در شهرستان بوئین زهرا از دهه 80 انجام شده است . برای اجرای عملیات بیابانزدایی پس از تعیین محل اقدام به ایجاد چاله هایی به ابعاد 50*50*50 سانتی متر حفر و نهالهای گلدانی بیابانی در داخل گودال ها قرار گرفت ، پس از پر کردن چاله ها تشتکی به قطر 60 سانتی متر ایجاد گردید که به تعداد 200 اصله در هر هکتار می باشد . کشت نهالها الزاما در فصل پاییز بوده تا از رطوبت حاصل از بارندگی فصول پاییز وزمستان بهره مند گردند . پس از کاشت نهال یکبار آبیاری ضروری است ودر سال بعد در فصل خشک 1 الی 3 بار با توجه به خشکی هوا نهالها باید آبیاری شوند . .
کنترل ورود و خروج دام توسط بهره برداران و نیز توسط اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بوئین زهرا و اقدامات قانونی در مورد متخلفین
با کاشت گونه های مقاوم به خشکی(قره داغ - تاغ- آتریپلکس) باعث حفظ رطوبت خاک ، افزایش پوشش گیاهی و تثبیت شن های روان و کنترل رواناب و کاهش اثرات سیل گردید ونیز کاهش فرسایش بادی - ابی - وخاکی گردیده است .لذا بطور کلی می توان بیان کرد که ایجاد تشتک نسبت به سایر روشهای معمول ابیاری مقرون به صرفه می باشد واز اتلاف روان ابها جلوگیری می کند .
نقاط تفاوت : با توجه به اقلیم منطقه مورد نظر وشرایط آب وهوایی انتخاب نوع گونه ی سازگار با سایر مناطق بیابانی متفاوت است .
1 - تثبیت شن و بیابانزدایی در پلاک پاپلی علیا در سطح 400 هکتار
2- تثبیت شن و بیابانزدایی در پلاک ساری قمیش و حاج آقا کیشی و پاپلی وسطی در سطح 700 هکتار
3- تثبیت شن و بیابانزدایی در پلاک ساری قمیش و خان آباد در سطح 1300 هکتار
شرکت تعاونی عشرت اباد
اهالی وبهره برداران روستا
1- پروژه توسط اداره کل منابع طبیعی استان قزوین
2- شرکت تعاونی عشرت آباد
شرکت تعاونی کشاورزی و منابع طبیعی عشرت آباد اجرای پروژه تولید نهال بیابانی ، کاشت نهال ، قرق ، حفاظت و آبیاری
اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین با انعقاد قرارداد و اداره امور بیابان با نظارت بر اجرای پروژه
همیاران طبیعت و جوامع محلی با قرق وحفاظت از منطقه
اثرات اقتصادی – اجتماعی ( از جمله فرهنگی)
1- اشاعه فرهنگ منابع طبیعی وتشویق وترغیب نمودن بهره برداران در اجرای پروژه های مشارکتی بیابانزدایی
2- افزایش در امد سرانه پس از طی دوره قرق وروند افزایشی تولید علوفه
3- افزایش میزان مشارکت مردم محلی در اجرای پروژه ها
4- ارتقاء اعتماد مردم به منابع طبیعی
بهبود وضعیت منابع طبیعی و آبخیزداری
1- حفظ وافزایش پوشش گیاهی ، حفظ منابع اب وخاک ، کنترل رواناب ، وکاهش اثرات سیل
2- تثبیت شن های روان وکاهش فرسایش بادی و وقوع ریز گرد
3- اصلاح واحیاء مراتع (افزایش سطح تاج پوشش گیاهی )
1- کاهش اثرات ورود ریز گرد ها وگرد وغبار به مناطق اطراف طرح مورد نظر
2- مشاهده نتیجه مطلوب مزایای پروژه های مشارکتی توسط بهره برداران و بالابردن انگیزه انان در مناطق مجاور به اجرای پروژ ها .
3- بهبود معیشت جوامع محلی شده است و باعث کاهش مهاجرت جوانان از روستا به شهر
4- ترسیب کربن وتولید اکسیژن
به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر کاهش تخریب سرزمین دارد؟ تخریب سرزمین به عوامل انسانی و یا طبیعی اطلاع می شود که در دراز مدت موجب کاهش قابلیت تولید خاک می گردند
به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر حفظ تنوع زیستی دارد؟
به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر تعدیل و یا سازگاری با اثرات تغییر اقلیم دارد؟ منظور از تغییر اقلیم در این سند کلیه اقداماتی است که موجب کاهش انتشار کربن اتمسفری و یا افزایش ترسیب یا ذخیر کربن در پوشش گیاهی و خاک می گردد. توسعه پوشش گیاهی از اقدامات شاخص ترسیب کربن در بخش منابع طبیعی می باشد.
به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر ارتقاء تاب آوری عوامل انسانی و طبیعی مرتبط دارد؟ منظور از تاب آوری قابلیت حفظ کارکرد سیستم در مواجه با یک شوک و یا ننش ناشی از عوامل اقلیمی و یا انسانی می باشد.
بله . افزایش در امد از طریق تولید وفروش بذر ، تولید وفروش نهال - تولید علوفه
بله -با کاشت این گونه نهال در کنترل فرسایش بادی تثبیت خاک کاهش گرد وغبار افزایش پوشش گیاهی می توان گفت طرح مذکور دارای اثرات مثبت می باشد .
بله . به روستاهای نوده لکوان - فتح آباد - علی اباد
اداره کل منابع طبیعی وآبخیزداری با برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی باعث ارتقاء سطح آگاهی جوامع محلی و مشارکت آنان در انجام پروژه ها شده است .
محلی
کدام شهر و شهرها
سایر استانها(کدام استان و استانها)
خاور میانه (کدام کشور یا کشورها)
سایر کشورهای نقاط جهان(کدام کشور یا کش.رها)
انجام فعالیت ها از جمله اجرای پروژه ، قرق و حفاظت توسط ارگان های دولتی و غیر بومی و عدم مشارکت جوامع محلی آن منطقه موفق و پایدار نخواهد بود . لذا جهت پایداری و موفق بودن پروژه ها باید از مشارکت حداکثری جوامع محلی آن منطقه در برنامه ریزی ، اجراء و حفاظت استفاده نمود و اجرای پروژه ها با مردم ، برای مردم باشد .
اجرای پروژه های منابع طبیعی بدون مشارکت و بدون توجه به فعالیت اقتصادی جوامع محلی منطقه واقعی وپایدار نخواهد بود . لذا اجرای پروژه ها برای مردم منطقه از لحاظ مالی سود آور باشد .
با برگزاری دوره ها و کارگاههای آموزشی بمنظور آگاهی بخشی و ارتقاء سطح آگاهی از اجرای این طرح در منطقه و ارائه توصیه های فنی (نکات مربوط به حفاظت ونگه داری وقرق منطقه در راستای مقابله به ورود و خروج دام غیر مجاز و خارج از ظرفیت در فصل مناسب ) توسط کارشناسان منابع طبیعی و با واسپاری امور به مردم منطقه اجرای پروژه ها نتیجه بخش خواهد بود .با عنایت به موارد فوق تاثیرات به جا مانده از اقدام یاد شده عبارتند از :
- افزایش سطح آبهای زیرزمینی
- تثبیت خاک وکنترل فرسایش بادی
-افزایش حاصلخیزی خاک
-بالا رفتن نفوذ پذیری خاک
- کاهش میزان شوری خاک (برگ و اندام هوایی در گونه آتریپلکس موجود در عرصه قابلیت جذب نمک موجود در خاک را داشته و قادر به کاهش شوری می باشد . )