اداره منابع طبیعی و بخیزداری شهرستان رزن

اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان رزن بعنوان صاحب حق و بهره برداران روستای بابانظر که براساس اهاله مدیریت طرح مرتع داری نسبت به اجرای قرق اقدام نموده اند (قرق مراتع بغراطی)

حفاظت از عرصه های منابع طبیعی

توان افزایی و تقویت جوامع محلی

بهبود شرایط اکوسیستمی

قرق مرتع دادن فرصتی دوباره  به گیاهان  جهت تجدید حیات و بقای نسل می باشد از اهداف قرق مراتع  بغراطی نیز تقويت پوشش گياهي در اثر چرا نكردن و دادن فرصت كافي براي نهال هاي كاشته شده و پايه هاي تازه روييده از بذر گياهان در مناطقي كه عمليات اصلاحي انجام شده بوده  است .

با قرق مراتع علاوه بر احیاء پایه های گیاهان موجود با برنامه مناسب می توان در جهت بهبود وضع مرتع از طریق توسعهو کشت گیاهان دارویی از طریق جوامع محلی و بهره برداران اقدام نمود.

بهره برداری از علوفه و چرای دام از اصلی ترین اهدف این طرح می باشد که با اجرای عملیات قرق توان تولید مرتع و به تبع آن بهره برداری از مراتع هم به صورت اصولی افزایشی می باشد.

با توجه به اینکه گونه های مرتعی بومی منطقه می باشد و در اثر فشار چرا از بین رفته است شرایط نا مناسب جوی و آفات و امراض کمترین تاثیر را خواهند داشت. قرق این مراتع و جلوگیری از تخریب مرتع باعث افزایش تولید و تولید پایدار می گردد.

آموزش انفرادی و گروهی بهره برداران از طریق برپایی کلاس آموزشی در منطقه قبل و حین اجرای قرق انجام گرفته و براساس همین آگاهی سازی مشارکت فعال بهره برداران در تمامی مدت قرق صورت گرفته است.

با توجه به آفزایش آگاهی بهره برداران منطقه اکثریت بهره برداران در این پروژه همراه اداره منابع طبیعی بوده و قرق را رعایت کردند.

قطعاً قرق منطقه نتایج مثبتی را به دنبال داشته که از مهمترین آنها بهبود شرایط مرتع و امکان بهره برداری و بهبودشرایط  اقتصادی بهره برداران در از مراتع بلا استفاده و تخریب شده  می باشد .

از نتایج مثبت اجرای طرح  بهبود شرایط اقتصادی است که قطعاً با ملموس بودن اثرات آن  و کلاس های برگزار شده اشتیاق  ایجاد تشکل های تخصصی و افزایش مشارکت بهره بردارن را در پی خواهد داشت همانگونه که در حفظ قرق و همکاری لازم را داشتند.

 افزایش پوشش  و بهبود وضعیت مرتع در اثر تجدید حیات و بقای نسل،تقويت پوشش گياهي در اثر چرا نكردن و دادن فرصت كافي براي نهال هاي كاشته شده و پايه هاي تازه روييده از بذر در منطقه مشاهده گردیده است.

ترمیم و احیای قسمتهای تخریب شده و  تبع آن تولید پایدار علوفه و افزایش بهره وری مرتع از نتایج اجرای این طرح بوده است

افزایش درآمد ،بهبود شرایط اقتصادی، جلوگیری از مهاجرت از روستای بابانظر و توسعه فرهنگ حفظ و احیاء منابع طبیعی که نمونه آن مشارکت بهره برداران در اجرای طرح بوده است.

جلوگیری از تخریب بیش از حد مرتع و تغییر گرایش مرتع از منفی به سوی مثبت

جلوگیری از فرسایش خاک و وقوع سیلاب

افزایش نفوذ پذیری خاک در مناطق احیاء شده

بهبود و اصلاح بافت خاک

قرق مراتع منطقه بغراطی

مراتع بغراطی در شمال غربی شهرستان رزن واقع شده است.

ه استناد گزارش‌هاى ايستگاه‌هاى سينوپتيک همدان - نوژه، حداکثر مطلق درجهٔ حرارت هوا در اين استان ۳۶/۸، و حداقل مطلق آن ۲۹/۶- و متوسط حرارت آن ۹/۶ درجهٔ سانتى‌گراد است. گرم‌ترين ماه‌هاى سال با حداکثر دماى ۳۵ درجهٔ سانتى‌گراد تير و مرداد است و سردترين ماه‌هاى سال، با ميانگين ۲۵/۴- درجهٔ سانتى‌گراد دى و بهمن است.به استناد همين گزارش، ميزان سالانهٔ بارندگى بيش از ۳۰۰ ميلى‌متر است که در ماه‌هاى مختلف سال متغير است؛ به طورى که در فروردين حداکثر ۹۵ ميلى‌متر، در ارديبهشت ۸۲ ميلى‌‌متر، در خرداد ۸۱ ميلى‌متر و در بقيهٔ ماه‌ها نيز به تناسب فصل متغيّر است. استان همدان با ۱۴۳ روز يخ‌بندان در سال يکى از سردترين استان‌هاى کشور است. سردترين ماه‌هاى سال، دى، بهمن، اسفند و گاهى فروردين است.

بافت خاک عمدتاً شنی رسی بوده  ، در شیب ها باتوجه به عدم استقرار خاک عمق خاک متوسط به پایین می باشد که با اجرای قرق و استقرار گونه های مرتعی بافت سنگین موجود در برخی نقاط منطقه اصلاح می شود.

ارتفاع منطقه از سطح دریا 2319-2042 متر می باشد، منطقه کوهستانی با شیب متوسط 17.4%

ورک H.persicae ،بومادران Achillea .spp ، کیسه کشیش C.bursa ،
کنگر G.tournefortii

متوسط بارش: 312.95 میلیمتر،  و بارش بصورت نامنظم بوده

منطقه دارای چشمه  های طبیعی و بند آبی نیز می باشد.

سطح درآمد: با توجه به کوهستانی بودن منطقه ، کشاورزی دیمزار و اشتغال اکثریت مردم به دامداری معیشت مردم وابسته به مرتع و سطح درآمد متوسطی دارند.

منابع اصلی و فرعی درآمد : منابع اصلی درآمد کشت گندم دیم و منابع فرعی درآمد دامداری می باشد.
مالکیت اراضی و حق بهره برداری رسمی و عرفی از منابع طبیعی شامل زمین/ آب/ تولیدات مرتع جنگل/ گیاهان
دارویی و...

مالکیت، دولتی است و صرفا حق بهره برداری با مجریان طرح است.

تاثیر اجرای طرح در بهبود وضعیت مرتع و زادآوری گونه های موجود ،جلوگیریاز تخریب و تاثیر آن بر شاخص اقتصادی با افزایش درآمد و شاخص های اجتماعی  و انسانی.

تخریب عرصه ها دراثر چرای مفرط دام و سیر قهقهرایی که مرتع در پیش گرفته بود عامل اصلی شرایط بد اقتصادی و مهاجرت اهالی بود

تخریب اراضی، فرسایش خاک، خشکسالی، مشکلات اجتماعی، دام مازاد

بهبود وضعیت معیشتی مجریان، جلوگیری از فرسایش خاک، بهبود وضعیت دامداری، اشتغالزایی، افزایش پوشش گیاهی

1- ذخیره نزولات در اثر رشد علوفه و کاهش سرعت رواناب با استفاده از احداث فارو .
2- ممنوعیت چرای دام و قرق عرصه
3- آموزش و توجیه مجریان و افزایش سطح آگاهی های آنها

اعلام قرق ابتدا با همکاری و حضور شورای روستا و دهیاری و پس از آن و با تشکیل جلسات آموزشی و توجیهی از بین همیاران طبیعت در منطقه قرقبان انتخاب و آموزش لازم اعمال شده و قرق منطقه بوسیله ایشان و البته با همکاری سایر مجریان انجام شد.

اهداف موردنظر شامل : بهبود وضعیت مرتع و اکوسیستم منطقه ، بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهره برداران بوده که با اعلام قرق و تعیین چند قرقبان محلی و همراهی  گشت مستمر یگان حفاظت و جلوگیری از ورود دام به عرصه اهداف موردنظر تامین گردیده است.

تفاوت: ترکیب قرق و اجرای سیستم چرای تاخیری
اشتراک: روش قرق که ازروش های معمول استفاده شده

مشارکت و همراهی بهره بردارن بااجرای طرح از مزایای اجرای طرح بوده است.

اطلاع رسانی از طریق فضای مجازی، بازدید مجریان، مستندسازی از طرح، آموزش مجریان و بهره برداران انجام شده است

1- مجریان طرح
2 - دهیاری
3- شورای اسلامی روستا

اداره کل منابع طبیعی استان همدان

مجریان: همکاری در رعایت قرق
دهیاری: اعلام رسمی قرق به بهره برداران
شورای روستا: تشکیل جلسه توجیهی آموزشی و تعیین قرقبان و همیار طبیعت
اداره کل منابع طبیعی: گشت دائمی و نظارت بر اجرای قرق

1-ترمیم مرتع
2-بهبود دامداری
3-ارتقاء سطح آگاهی عمومی
4- افزایش رفاه عمومی
5- تولید و اشتغال

1-احیاء مراتع (افزایش پوشش گیاهی)
2- بهبود گرایش مرتع
3-کاهش فرسایش خاک
4- افزایش ذخیره نزولات آسمانی و سفره های آب زیر زمینی

افزایش سطح سفره های آب زیر زمینی
 کاهش فشار به مرتع با توجه به قرق صورت گرفته

جلوگیری از مهاجرت و کاهش اثرات ثانویه آن

بله مثبت است. با اعمال چند دوره قرق ،بهره برداری از در طی سالهای بعد بهبود و افزایش خواهد یافت .

بله ، با حذف عوامل تخریب ،فشار بر اکو سیستم برداشته می شود و اکو سیستم مرتع به پایداری می رسد.

بله در حال حاضر مجریان در سطح استان  با آگاهی از نتایج عملیات قرق  بغراطی رغبت بیشتری نسبت به گذشته برای اجرای قرق در مراتع دارند.

بله، اداره کل منایع طبیعی استان همدان و اداره منابع طبیعی شهرستان رزن با برگزاری بازدید های آموزشی و انتشار مستندات و نتایج بدست آمده در سایر شهرستان ها نسبت به ترویج و آگاهی سازی سایر بهره بردارن اقدام نموده است.

نگرانی از عدم مشارکت بهره برداران بامشارکت دهیاری و شورای اسلامی و برگزاری کلاس های آموزشی رفع گردید و با مدیریت مناسب و استفاده از قرقبانان باتجربه جهت مدیریت چرا و جلوگیری از آتش سوزی نتایج خوبی به دنبال داشت.

مشکل اقتصادی و پایین بودن سطح درآمد بهره بردارن،که با بهبود وضع مراتع و افزایش تولید علوفه تاحد قابل قبولی جبران می شود.

عدم رعایت قرق و تغییر وضعیت مرتع که با انجام عملیاتی چون قرق در زمان ترسالی، ورود دام بعد از برداشت علوفه و تأخیر برداشت علوفه جهت گسترش بذور مرتعی و حفظ و احیاء پوشش گیاهی مرتفع گردید.