پیوند ارقام مامائی و محب بر روی پایه بادامک دیم (Amygdalus scoparia)
1383/12/01
تاریخ پایان:
استان:
اصفهان
شهرستان:
لنجان
شهر:
باغ بهادران
شمال :
510199 , 3588929
جنوب:
510276 , 3588694
شرق:
510262 , 3588849
غرب:
510163 , 3588763
بادام اسکوپاریا ((Amygdalus scoparia Spach.)) یکی از گونه های بومی ایران است که در کنترل فرسایش خاک و بازسازی جنگلها و افزایش بازده محصولات نقش مهمی ایفا میکند. بادامك به عنوان يكي از گونه هاي درختچه اي مناسب براي بسياري از مناطق اكولوژيك كشور مورد توجه بوده و سالهاست در اراضي شيبداري كه در معرض خطر فرسايش آبي هستند، كشت ميگردد. بیش از 45 هزار هکتار جنگل دست کاشت در استان اصفهان با هدف حفاظت خاک و تغذیه سفره های آب زیرزمینی، افزایش ذخیره آب، کنترل فرسایش و رسوب، ایجاد فضای سبز، تلطیف هوا و صیانت از اراضی ملی توسط بادام کوهی ایجاد شده است. با بهبود وضعيت پوشش گياهي به ويژه در مناطق حساس به فرسايش آبي در كوهستانها و اراضي شيبدار ميتوان از فرسايش منبع ارزشمند خاك جلوگيري كرده و زمينه را براي تشكيل و افزايش مواد آلي و در نتيجه توسعه پوشش گياهي فراهم آورد. در نتيجه اين مراحل، زمينه براي استفاده هاي چندمنظوره از منابع آب و خاك شامل جلوگيري از جريان سيل و هدر رفتن آب، جلوگيري از فرسايش خاك و تجمع رسوبات در اراضي پاييندست، فراهم شدن شرايط براي چرا و تعليف حيات وحش و در صورت مديريت صحيح و اصولي، چراي دام و حتي استفاده اهالي از بذر درختچه ها امكانپذير خواهد شد. این گونه اغلب به صورت دیم کشت می شود و مقاومت بالایی نسبت به شرایط محیطی دارد همچنین در برابر امراض و بیماری ها مقاوم است. از آنجایی که حفاظت و نگهداری عرصه های منابع طبیعی بدون مشارکت جوامع محلی امکان پذیر نمی باشد، اقتصادی بودن پروژه های اجرایی کمک شایانی به جلب مشارکت آبخیزنشینان دارد. در همین راستا یکی از کشاورزان و باغداران روستای صادق آباد از توابع بخش باغ بهادران شهرستان لنجان در استان اصفهان با ایجاد پیوند رقم های بادام درختی مثل محب و مامایی بر روی پایه های بادام کوهی که سالیان قبل توسط مردم محلی ایجاد شده است، نسبت به پرورش و برداشت بادام خوراکی از این درختان اقدام نموده است. در صورت انتقال این تجربه موفق به موقعیت های مشابه، چنانچه این گونه به عنوان پایه برای تولید تجاری و مصارف خوراکی به کار رود، موجب بهره وری اقتصادی و همچینین افزایش مشارکت مردم در حفظ و نگهداری جنگل های دست کاشت می شود.
نظر به کد شناسائی 1111142247867 و نام کاربری 6209837621 پیش ثبت
نام در مرکز مالکیت معنوی به نام اصغر صادقیان صادق ابادی انجام شده است.
آقای اصغر صادقیان که بیش از 40 سال به کشاورزی و باغداری در شهرستان لنجان از توابع استان اصفهان اشتغال داشته و بر اساس تجربیات خود و الهام از طبیعت نسبت به پیوند ارقام مامایی ومحب بر روی پایه بادام کوهی اقدام نموده است.
اشتغال زایی و کمک به معیشت و اقتصاد جوامع محلی
کشت گونه های مقاوم به شرایط اقلیمی در مناطق خشک و نیمه خشک باعث می شود علاوه بر استفاده بهینه از آب و خاک و مدیریت منابع آب در اراضی شیبدار ، خسارت های سیل به دلیل کنترل رواناب بر روی دامنه ها توسط اندام زیرزمینی گیاه کاهش یابد.ضمن اینکه حفظ پوشش گیاهی وتوسعه کشت درختچه در عرصه منابع طبیعی باعث افزایش عملکرد ترسیب کربن در طبیعت می گردد.
حفظ و غنی سازی عرصه های منابع طبیعی، احیای عرصه، افزایش نفوذ آب های سطحی، افزایش زادآوری در مرتع و تقویت بانک بذر از نقش های بارز اجرای طرح است.
توسعه پوشش گیاهی که همزمان ضمن حفظ آب و خاک، ارزش اقتصادی داشته و با شرایط اقلیمی و کم آبی نیز سازگار باشد می تواند در راستای تحقق اهداف طرح کاشت یک میلیارد نهال در کشور باشد و همزمان توسعه پوشش گیاهی با حمایت و مشارکت جوامع محلی در این تجربه موفق کاملا نمود می یابد.
با توجه به اینکه درختچه اصلی (پایه مادری بادام اسکوپاریا) درعرصه باقی مانده و ارقام اقتصادی بر روی بخشی از درختچه پیوند می خورد، امکان بهره برداری اصولی از محصولات فرعی را فراهم می آورد.
در بسیاری از مناطق جهان خشکی یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده رشد و نمو گیاهان به شمار می رود و یکی از مهم ترین راه های مقابله با کاهش عملکرد در چنین شرایطی، استفــاده از ارقام مقاوم و با تحمل بالا در برابر خشـکی می باشد. بادام اسکوپاریا گونه ای مقاوم به شرایط خشکی بوده و قابلی کشت دیم در اراضی با بارش مناسب را دارد. ضمن اینکه بادام اسکوپاریا به دلیل کشت به صورت دیم، دارای مقاومت بالایی به امراض و بیماری ها بوده و میزان آفات این درخت حداقل است. وجود پایه هایی با سن بالای 25 سال در عرصه، مبین همین نکته می باشد.
احیای عرصه با گونه اسکوپاریا سالهاست در استان اصفهان و در منطقه لنجان انجام شده است. نقطه قوت این طرح افزایش آگاهی و ظرفیت سازی جوامع محلی با توجه به امکان اقتصادی کردن کاشت این گونه گیاهی است.
در راستای اهداف طرح کاشت یک میلیارد درخت در کشور، انتقال این تجربه موفق، موجب تمایل بیشتر بهره برداران به مشارکت در کاشت و نگهداری از گونه های درختی مقاوم می شود. همکاری در حراست و حفاظت از عرصه های طبیعی از دیگر نتایج اجرای این طرح است.
افزایش سطح تولید با توجه به پتانسیل های موجود در منطقه و تولید محصول ارگانیک همچنین افزایش صادرات و ایجاد درآمد برای بهره برداران عرصه های طبیعی از اهداف توسعه پایدار در بخش اقتصادی طرح است.
با توجه به سودآوری اقتصادی طرح، امکان ایجاد و توسعه تعاونی ها و یا تشکل های منابع طبیعی با تجلی شعارمنابع طبیعی از مردم برای مردم وجود دارد. لکن این طرح به صورت انفرادی انجام شده است و هنوز در قالب تعاونی و یا تشکل قرار نگرفته است.
از نتایج مثبت اجرای طرح کاهش فرسایش خاک و مهار روان آبها، افزایش سطح زیر کشت و تولید محصولات باغی به صورت دیم و بدون نیاز به مسطح کردن، استفاده از سموم و کودهای شیمیایی، و همچنین بدون دخالت در اکوسیستم طبیعی منطقه است که در نهایت موجب بهبود وضعیت اکوسیستم طبیعی منطقه شده است.
اجرای طرح در مناطق مستعد باعث افزایش
قابل توجه در تولید خشکبار کشور با هزینه پایین می گردد مضافا انکه در این طرح اندام هوایی بادام کوهی وبادام مامایی در کنار هم رشد کرده است که تلفیقی از منابع
طبیعی و باغداری با حفظ دو گونه است.
بوجود آمدن دیدگاه نوین در بهره برداری از عرصه های طبیعی، افزایش مشارکت در کاشت، توسعه و حفظ و حراست از عرصه های طبیعی توآم با استفاده از محصولات فرعی مرتع که در نهایت منجر به افزایشدرآمد و امید به زندگی و کاهش مهاجرت روستاییان می شود از اثرات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی طرح است.
اجراي اين طرح مي تواند نقش بسزايي در افزايش سرانه جنگلي، سطح فضاي سبز و باغ بذر داشته باشد و با ايجاد چرخه زيستي فعالتر و تقويت زيستگاه هاي موجود، شرايط مناسبتري را براي حفاظت از گونههاي گياهي و جانوري منطقه ايجاد كند.
کشت ارقام بادام زراعی محب و مامایی از طریق پیوند بر روی بادام کوهی
منطقه طرح واقع در شهرستان لنجان با اقلیم نیمه استپی است، میانگین بارش سالانه برابر 151/87 میلیمتر است. فصل خشک، تابستان و مرطوبترین فصول زمستان است. میانگین دمای سالانه منطقه برابر 14/8 درجه سانتیگراد و سردترین ماه سوال (با میانگین 3 درجه) دیماه و گرمترین ماه سال (با میانگین 26/5) تیرماه است
خاک منطقه از طبقه AridiSoils است که در رژیم رطوبتی اریدیک قرار گرفته و دارای یک افق سطحی آکریک و افق های زیر سطحی شامل لایه هایی از کربنات کلسیم، حاوی گچ و آهک است.
از لحاظ ,واحد اراضی، منطقه طرح در واحد 2.2(تپه ماهور) واقع شده است، ارتفاع متوسط 1850 متر از سطح دریا و شیب متوسط 5 تا 12 درصد می باشد.
تیپ گیاهی غالب درمنه دشتی و گونه های همراه شامل جاز، یال اسبی و چوبک می باشد. وضعیت مرتع فقیر و گرایش ان منفی است.
مرتع فوق فاقد منابع دائمی آب می باشد و صرفا از طریق بارشهای فصلی تأمین می شود.
درآمد مردم منطقه پایین است و عمدتا از طریق دامداری یا زراعت ارتزاق می کنند. بهره برداری از عرف مرتعی صادق آباد طبق طرح مرتعداری منطقه انجام میشود.
- افزایش راندمان ترسیب کربن در منطقه
- افزایش جذب آب توسط خاک و تقویت سفره آب های زیرزمینی
- حفظ خاک از طریق کاهش سرعت روان آبها و ریشه دوانی گیاه دائمی
- کاهش فشار چرا بر روی مراتع
-
عدم رعایت تعادل دام ومرتع ، نبود منبع آب مطمئن در منطقه و بوجودآمدن روانابهای سطحی در اثر تخریب خاک در منطقه
بهبود اقتصاد خانوار و بهره برداری بهینه از مرتع که نتیجتا تعادل دام در مرتع و حفاظت و حمایت بهره بردار از عرصه منابع طبیعی را در بر خواهد داشت.
ارتقای وضعیت معیشت خانوار بهره بردار- ایجاد انگیزه جهت مشارکت مردمی در طرح های نهالکاری و حفاظت از عرصه ها
کاشت گونه های بادام خوراکی تنها از طریق کشت آبی امکان پذیر است. در این روش امکان کشت از طریق دیم به وجود می آید.
در این روش پیوند بر روی پایه مادری به روش "V"و هرس پاجوشها با حفظ درختچه بادام کوهی دارای اهمیت می باشد. ایشان در اثر اعمال روش های مختلف و کسب تجربه، شیوه خاصی در پیوند و هرس درختان ارائه می دهند.
در منطقه مورد بررسی، بیش از 30 سال پیش گونه بادام کوهی توسط اهالی کشت شده است. در این تجربه، مجری ابتدا اقدام به کاشت بذور بادام درختی نموده و پس از 3 سال بر روی پایه های چندساله مادری پیوند می خوردند.
در شرایط معمول کشت بادام خوراکی نیاز به آبیاری ادواری ، مسطح کردن زمین، نیاز به نیروی کارگری و استفاده از کودها و سموم دارد. در این تجربه تولید بادام خوراکی از طریق کشت دیم و با کیفیت بهتر انجام می شود.
بهره برداران مراتع همجوار وسایر بهره برداران استان جهت الگوسازی از طرح از منطقه بازدید نموده اند. همچنین مجری جهت انتقال تجربه اعلام آمادگی نموده است.
این تجربه به صورت شخصی و توسط بهره بردار بدون مشارکت هیچ سازمان یا نهاد دولتی و غیر دولتی انجام شده است.
-
خانم مهندس فاخته زندپور کارشناس آموزش، ترویج و مشارکت های مردمی اداره منابع طبیعی شهرستان لنجان در معرفی و انتقال این تجربه به اداره کل منابع طبیعی استان نقش داشته اند.
اثرات اقتصادی – اجتماعی ( از جمله فرهنگی)
تغییر نگرش نسبت به اقتصاد تک بعدی مرتع
اجرای مرتعداری تلفیقی
بهبود وضعیت منابع طبیعی و آبخیزداری
- حفظ ، حمایت وبهره برداری اصولی در مرتع توسط بهره بردار
بهره برداران مراتع همجوار از فعالیت استقبال نموده اند.
ترویج این تجربه در منطقه مشاهده می گردد.
به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر کاهش تخریب سرزمین دارد؟ تخریب سرزمین به عوامل انسانی و یا طبیعی اطلاع می شود که در دراز مدت موجب کاهش قابلیت تولید خاک می گردند
به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر حفظ تنوع زیستی دارد؟
به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر تعدیل و یا سازگاری با اثرات تغییر اقلیم دارد؟ منظور از تغییر اقلیم در این سند کلیه اقداماتی است که موجب کاهش انتشار کربن اتمسفری و یا افزایش ترسیب یا ذخیر کربن در پوشش گیاهی و خاک می گردد. توسعه پوشش گیاهی از اقدامات شاخص ترسیب کربن در بخش منابع طبیعی می باشد.
به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر ارتقاء تاب آوری عوامل انسانی و طبیعی مرتبط دارد؟ منظور از تاب آوری قابلیت حفظ کارکرد سیستم در مواجه با یک شوک و یا ننش ناشی از عوامل اقلیمی و یا انسانی می باشد.
بلی اقتصادی نمودن تولید با حفظ شرایط طبیعی در این طرح بصورت بارز مشاهده می گردد
بلی در منطقه شاهد درختان بارده با سن حدود 30 سال هستیم.
بلی در مراتع همجوار بسط داده شده است.
خیر.
محلی
کدام شهر و شهرها
سایر استانها(کدام استان و استانها)
خاور میانه (کدام کشور یا کشورها)
سایر کشورهای نقاط جهان(کدام کشور یا کش.رها)
این درس آموخته حاصل تجربیات چهل ساله آقای صادقیان است که در عرصه و از طریق به کارگیری روش های مختلف و انتخاب بهترین روش به دست آمده است.
اجرای این طرح باعث بهره وری اقتصادی شده زیرا هم نیاز به آبیاری ، تسطیح زمین و سایر تیمارها شامل کودهی، استفاده از سموم و ... حذف شده و هم محصولات با کیفیت تری در زمان کمتری از درختان پیوند زده شده حاصل می شود.
در مورد روش اجرای کار، نحوه پیوند زدن و نحوه هرس درخت ها پس از آزمون و خطا به دست آمده است و هم اکنون بهترین روش می باشد. زیرا در مراتع مجاور با روش های دیگر انجام و منجر به شکست شده است.
رعایت سن پایه مادری جهت پیوند مهم می باشد.
این روش جهت جهت پیوند دیپر درختان از جمله هلو، گیلاس و زردآلو در مرحله بررسی می باشد.
در مناطقی که زیر اشکوب غنی وجود دارد به خصوص گون زارها، به دلیل رقابت ایجاد شده، امکان حذف گیاهان در زیراشکوب وجود دارد.