اطلاعات پرسشنامه

طرح حفاظت مشارکتی توده شمشاد ذخیره گاه امامزاده طیب قرن آباد گرگان


تاریخ شروع:
1380/00/00
تاریخ پایان:

استان:
گلستان
شهرستان:
گرگان
شهر:
گرگان

مختصات جغرافیایی UTM
شمال :
287920 , 4074280
جنوب:
287938 , 4074138
شرق:
287997 , 4074247
غرب:
287842 , 4074222

توضیحات :
طرح حفاظت مشارکتی توده شمشاد ذخیره گاه امامزاده طیب مساحت حدود 5 هکتار در فاصلۀ 4 کیلومتری روستای قرن آباد و 15 کیلومتری شهرستان گرگان واقع شده است. این طرح با مشارکت بی نظیر حاج قنبر ملک متولی 92 سالۀ امامزاده به موفقیت در امر حفاظت از گونه های درختی شمشاد در بخشی از جنگل های هیرکانی رسیده است. به طوری که امروزه چشم انداز زیبایی هم به لحاظ طبیعی و ذخیره گاهی و هم به لحاظ توریستی ایجاد کرده است.


1- حق مالکیت معنوی
اگر تمام و یا بخشی از بهترین تجربیات/ دانش بومی توضیح داده شده در این قالب تحت پوشش حق مالکیت معنوی برای سازمان ، نهاد، فرد، گروه، تشکل رسمی و یا بومی و جوامع محلی می باشد، مشخص کنید:

- اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان گرگان

- دهیار و شورا و جوامع محلی روستای قرن آباد

- تولیت آستان امامزاده طیب (ع) قرن آباد 

توضیحی در مورد سازمان ، نهاد، فرد، گروه، تشکل رسمی و یا بومی و جوامع محلی صاحب حق بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه دهید:

طرح حفاظتی شمشاد امامزاده طیب به مساحت حدود 5 هکتار در فاصلۀ 4 کیلومتری روستای قرن ­آباد و 15 کیلومتری شهرستان گرگان واقع شده است. بر اساس مصاحبه­ های میدانی با حاج قنبر ملک متولی 92 سالۀ امامزاده، این منطقه جزء محدود اراضی جنگلی است که دارای گونه شمشاد به همراه سایر گونه ­های هیرکانی جلگه ­ای می ­باشد. با توجه به دست­ اندازی و هجوم آفات و بیماری­ های این گونه در سراسر کشور که گریبان­ گیر درختان این منطقه نیز شده بود، فرد مذکور با مشارکت جوامع روستایی، دهیار و اعضای شورای روستا و همچنین اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شروع به نگهداری و حفاظت از آن می ­کنند. به طوری که ضمن حصارکشی محدودۀ طرح، با توجه به شادابی و سلامت گونه­ های شمشاد از آن­ها قلمه ­گیری شده و  با استفاده از نهال­ های جوان پای درختان مادری احیای اراضی جنگلی به ویژه در قسمت ­های شیبدار توسط فرد مذکور و جوامع روستایی صورت گرفته است.  به طوری که امروزه چشم ­انداز زیبایی هم به لحاظ طبیعی و ذخیره ­گاهی و هم به لحاظ توریستی ایجاد کرده است. 


2- طبقه بندی
بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را بر اساس نوع عرصه/ ارتباط با ماموریت های محوری سازمان جنگلها مراتع و آبخیزداری/ و تاثیرات آن در اعمال بهترین تجربیات/ دانش بومی طبقه بندی کنید ( می توانید چندین گزینه را انتخاب کنید)
کاربری غالب در منطقه مشخص شده
جنگل بلی
مرتع خیر
بیابان خیر
حفاظت از عرصه های منابع طبیعی بلی
آبخیزداری/ آبخوانداری خیر
توان افزایی جوامع محلی خیر
سایر ( عنوان درج گردد) :

- درختکاری و بهبود فضای سبز با کاشت نهال شمشاد و تمشک در اطراف فنس رویشگاه

- ایجاد محیط مناسب با بهبود شرایط میکروکلیما برای تفریح و گردشگری در اطراف آستان امام زاده قرن آباد

کمک به اقدامات مدیریت منابع طبیعی
حفاظت و پیشگیری از تخریب :

-  محصورسازی و حصارکشی با فنس و سیم خاردار با مشارکت تولیت امازاده

-  نصب تابلوهای هشداردهنده و ترویجی

-  نصب تله­ های فرمونی برای پایش و کنترل

-  محلول پاشی بیولوزیک زمینی و هوایی

-  برنامه تولید نهال و قلمه به منظور احیاء و توسعه با مشارکت جوامع روستایی و تولیت امازاده

- استفاده از ظرفیت مشارکت جوامع محلی در حفظ و حراست از عرصۀ مذکور 

احیاء :

- بازسازی و به سازی کانال ­های آبرسانی انتقال آب در پای درختان با مشارکت تولیت امازاده

- کشت و واکاری نهال ­های شمشاد در محدوده ­هایی که دچار آفت ­زدگی و خشکی شده­ اند. 

توسعه :

- توسعۀ محدودۀ ذخیره ­گاهی شمشاد و استفاده از روش ­های نوین برای مبارزه با آفات

- توسعۀ گردشگری توام مذهبی و طبیعی با مشارکت تولیت امازاده

- توسعۀ فضای سبز روستایی همراه با ایجاد پارک طبیعی

بهره برداری :
ندارد
سازگاری با شرایط نامطلوب نظیر خشکسالی/ طغیان امراض و آفات/ کاهش تولید علوفه و... :

- مبارزه با آفات و امراض درختان کشت شده از طریق سم­پاشی و در برخی موارد جمع ­آوری به صورت دستی با مشارکت مردم

- مرمت و بازسازی لوله ­های آب­رسانی به نهال­ ها و بهبود کیفیت آبیاری جهت جلوگیری از اثرات خشکسالی  

- برآورد خطرات احتمالی و تأثیرات خشکسالی و آفات و تدوین برنامه جهت کاهش خطر و انجام واکنش های مناسب

ظرفیت سازی و ارتقاء آگاهی :

- تهیه و چاپ نشریات ترویجی شامل کتابچه، بروشور، پوستر و تراکت در جهت اهمیت شمشاد و حفاظت از منابع طبیعی

- جذب جوامع روستایی با مشارکت تولیت امازاده به عنوان همیاران طبیعت محافظ

- برگزاری دوره­ و کارگاه ­های آموزشی در جهت حفاظت از درختان شمشاد و مبارزه با آفات و بیماری ­ها

به منظور ارائه مسائل نوین آموزشی و ترویجی جهت اهمیت و حراست از منابع طبیعی

- اختصاص نهال ­های کاشت شده به نام شهیدان و درگذشتگان روستا

- افزایش آگاهی مردم محلی در زمینه طرح اجرایی و لزوم نگهداری و حراست از نهال ­های کاشت شده از طریق شبکه ­های مجازی و رسانه

مشارکت، همکاری :

- استفاده و مشارکت اهالی روستا، دهیار و شورا در زمینه کاشت نهال، ایجاد فضای سبز و نگهداری از درختان شمشاد

- استفاده از ظرفیت ­های روستا مانند لودر، تراکتور، تانکر آبیاری و .. جهت کاشت و استقرار بهتر نهال ­ها

- مشارکت هیأت امنای امامزاده جهت حراست از عرصۀ مذکور

کمک به اهداف توسعه پایدار منابع طبیعی
بهبود وضعیت اقتصادی :

- ایجاد فرصت­ های شغلی فصلی در محدودۀ امامزاده با توجه به پتانسیل گردشگری

- ایجاد فرصت ­های شغلی جانبی از قبیل زنبورداری و کشت گیاهان دارویی

بهبود سرمایه های اجتماعی نظیر ایجاد و ساماندهی تشکلها، آموزش، ارتقاء آگاهی و... :

- برنامه­ ریزی جهت هم افزایی سازمان های مردم نهاد با اداره منابع طبیعی و آبخیزداری در راستای انتقال دانش با رویکرد حفظ و حراست از منابع طبیعی

- استفاده نظام ­مند از ظرفيت تشكل ­هاي مردم نهاد و گروه ­هاي فرهنگي در راستاي ارتقاء سطح آگاهي مردم و مشاركت آن ها در حفاظت از منابع آبي

- عضوگیری و مشارکت‌دهی مردم محلی برای همکاری با منابع طبیعی به عنوان همیار افتخاری طبیعت برای حمایت از منابع طبیعی

- تشویق نیروهای جوان روستا و هیاأ امنای امامزاده طیب در جهت حفظ و احیای بهتر ذخیره گاه شمشاد

بهبود وضعیت اکوسیستم های منابع طبیعی :

- حفظ تنوع زیستی و بهبود وضعیت اکوسیستم‌ و میکروکلیمای عرصه کاشت نهال

- افزایش میزان فعالیت میکروارگانیسم ­ها و بالتبع آن بهبود حاصلخیزی خاک، افزایش نفوذپذیری و کاهش هرزآب

- بهبود شرایط زیباشناختی عرصه و چشم­ انداز حاصل از آن با توجه به تنوع و غنای پوشش درختی در محدودۀ طرح

نوع اثرات بهترین تجربیات/ دانش بومی در محدوده استفاده از آن
اثرات تولیدی و یا بهره وری :

- توسعه فضای سبز در محدودۀ امامزاده و احیای اراضی جنگلی

- تولید نهال شمشاد و توسعۀ آن

- توسعه فضای سبز و بهبود شرایط و امکانات تفریحی و رفاهی در اطراف امامزاده

اثرات اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی :

- بالا بردن میزان درآمد و توان اقتصادی مردم منطقه

-  گسترش فضای سبز و تشکیل چشم­ انداز زیبا و توسعه صنعت گردشگری

- بالا رفتن سطح مشارکت مردم روستا در امر حفظ و حراست از منابع طبیعی   

-  حفظ گونه­ های درختی مؤثر و در حال انقراض به عنوان بانک ژن مناسب

اثرات زیست محیطی :

- تقویت و توسعه پوشش گیاهی و بالتبع آن افزایش میزان بیومس و لاشبرگ خاک، افزایش میزان نفوذپذیری، کاهش میزان هرزآب و تغذیه بشتر آب زیر زمینی

- بهیبود شرایط میکروکلیمایی و بهره از سایۀ درختان برای استراحت و تفرج (درختان به صورت فیلتر هوا عمل می کند)

- حفظ منابع آبی و بهبود پناهگاه حیات­ وحش


3- تشریح موقعیت و شرایط
عنوان بهترین تجربیات/ دانش بومی و سال شروع

طرح حفاظت مشارکتی توده شمشاد ذخیره گاه امامزاده طیب قرن آباد گرگان-دهه 1360

موقعیت مکانی ( در صورت وجود نقشه ای ارائه دهید) باgps از اسامی رسمی و محلی برای تشریح این موفعیت استفاده نمایید

 عرصه کاشت درخت شمشاد امامزاده طیب قرن آباد گرگان دارای مساحتی در حدود 5 هکتار می باشد که در مختصات جغرافیایی ″12 ′37 ◦54 تا ″22 ′37 ◦54 عرض شمالی و ″11 ′47 ◦36 تا ″25 ′47 ◦36 طول شرقی و در جوار امامزاده طیب، در فاصله 20 کیلومتری شهر گرگان و 4 کیلومتری روستای قرن­ آباد می­ باشد. این عرصه در زیرحوزه اشند (با مساحت 2372 هکتار) و حوزه قرن آباد (با مساحت 7289 هکتار) قرار دارد. رودخانه اصلی این حوزه از سرشاخه­ های رودخانه گرگانرود غربی محسوب می­ شود که پس از متصل شدن شاخه فرعی از حاشیه غربی روستای آهنگر محله و قرن آباد عبور نموده پس از قطع جاده ارتباط گرگان علی آباد و عبور از آن رودخانه به رودخانه جعفر آباد ریخته و از آن جا به رودخانه گرگانرود می ریزد.   

این مکان به علت قرار داشتن در منطقه سر سبز جنگلي از مهمترين خصيصه هاي جذب گردشگر به شمار مي رود.

به طور کلی در این عرصه 4150 اصله درخت در غالب 5 هکتار و لوله­گذاری و انشعاب آب با هزینه 2397800 تومان (درکل عرصه شمشاد) انجام شد.




راجع به وضعیت طبیعی محل به اختصار توضیح دهید
اقلیم :

منطقه مورد مطالعه در بخش جنوبی استان گلستان و در حاشیه سلسله جبال البرز قرار دارد. بارندگی متوسط منطقه 637 میلی متر می باشد. عمده بارش ها در دو فصل پاییز و زمستان می باشد که در طی فصل زمستان بارش غالب به صورت برف می باشد. دمای متوسط سالانه 11/8 درجه سانتی گراد و تبخیر و تعرق پتانسیل 638/4 میلی متر است.

خاک :

خاک منطقه به علت دارا بودن مواد آلی و نیز وجود فعالیت ­های موجود خاکزی و همچنین عناصر تشکیل­ دهنده رس و آهک در خاک ساختمان نسبتاً غنی­ ای داشته و نفوذپذیری متوسطی دارند.   

توپوگرافی :

عرصه مورد بررسی با مساحتی در حدود 5 هکتار و در ارتفاع 150 متری از سطح دریا و در کوهپایه­ های سلسه جبال البرز قرار دارد.

پوشش گیاهی :

پوشش غالب منطقه کاربری اراضی جنگلی و اراضی زراعی است و به دلیل داشتن خاک حاصلخیر دارای پوشش گیاهی انبوه می ­باشد. شواهد گواه آن است که مساحت جنگل­ ها بیشتر از مقدار کنونی بوده به طوری که جنگل تا حدود روستای آهنگر محله نیز بوده است. عواملی چون نیاز ساکنین و روستاهای اطراف به سوخت و عدم مدیریت مناسب جنگل احداث جاده ­های نامناسب و غیراصولی در طرح ­های جنگلداری و تبدیل اراضی جنگلی به سایر کاربری ­ها باعث تخریب جنگل و نابودی این نعمت خدادای شده است. اکثر محصولات زراعی در منطقه قابل کشت بوده و با توجه به شرایط اقلیمی آن بازدهی خوبی برخوردار است. محصولات معتدل نظیر گندم، جو، برنج، سیب زمینی، باقلا، کلزا، سویا، پنبه و کنجد و انواع سبزیجات و صیفی جات در این حوزه کشت می­ گردد. همچنین در اراضی شیبدار اقدام به کشت درختان زیتون شده است که حرکتی پسندیده برای حفظ این اراضی می­ باشد.

وضعیت منابع آب :

منابع تأمین ­کننده آب در سطح منطقه دو رودخانه اشند و امامزاده به عنوان دو واحد هیدرولوژیک جدا بوده و اثرات متفاوتی بر اطراف خود دارند که پس از جاده گرگان مشهد به هم پیوسته و از آن جا وارد گرگانرود می ­گردد. علاوه بر این دو رودخانه چاه ­های متعدد حفر شده در این منطقه و چشمه ­های موجود نیز تأمین­ کننده آب شرب و کشاورزی می­ باشد.

وضعیت غالب شرایط اقتصادی – اجتماعی مردم ساکن در محل و یا در مجاورت آن
سطح درآمد، منابع اصلی و فرعی درآمد، مالکیت اراضی و حق بهره برداری رسمی و عرفی از منابع طبیعی شامل زمین/ آب/ تولیدات مرتع جنگل/ کیاهان دارویی و... :

عمده درآمد روستاییان منطقه زراعت و دامداری است. کاربری کشاورزی به دو صورت دیم و آبی در اراضی مسطح و شیب­دار می ­باشد که دارای مالکیت شخصی است. در طی سال ­های اخیر به دلیل خشکسالی، شخم و زراعت میزان بازدهی اراضی شیب­دار کاسته شده است و برای مالکین این اراضی توجیه اقتصادی ندارد. بنابرین به کشت درختان مثمره زیتون و مرکبات اختصاص داده شده است. دامداری عمدتاً به صورت سنتی و بر پایه نگهداری گاو و گوسفند استقرار یافته است. در این حرفه دامداران در جهت تولید شیر، گوشت و سایر فراوره های دامی به فعالیت می­ پردازند که نگهداری آن­ها در منطقه با دو شیوه دامداری ثابت و نیمه­متحرک در منازل و اطراف روستا انجام می­ گیرد. کشاورزان اکثراً خرده مالک و نظام بهره­ برداری خرده مالکی خانگی می­ باشد.

زراعت اکثراً به صورت دیم و بعضاً کاربری زراعی آبی و باغداری و شغل به صورت کارگر روزمزد است. دامداری به صورت سنتی و ترکیبی از گاو گوسفند می ­باشد. از منابع فرعی درآمد ساکنین حوزه می ­توان به نوغانداری، صنایع دستی، زنبورداری و تهیه گیاهان دارویی اشاره نمود.

بر پایه چه معیار و شاخصهایی بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را اثرگذار در مدیریت پایدار منابع طبیعی و آبخیزداری می دانید

شمشاد يك گونه ذخيره­ گاهي و بسيار ارزشمند است كه از نظر ژنتيك اهميت فراواني دارد و از آنجايي كه رويشگاه اين گونه منحصر به جنگل‌هاي هيركاني ايران است و در هيچ نقطه ديگري از جهان وجود ندارد، بايد اين گونه را نه ‌تنها براي نسل‌هاي آينده ايران، كه براي جهان حفظ كنيم. حفظ رویشگاه این گونه گیاهی علاوه بر این­که حفظ ­کننده ذخیره ژنتیکی است و این گونه را از انقراض حفظ می ­کند، با حفظ آن تنوع گیاهی و اکوسیستمی حفظ شده و با افزایش تراکم پوشش گیاهی چشم­ انداز منطقه را تغییر داده و زیبایی خاصی به منطقه و امامزاده طیب روستای قرن ­آباد داده است. همچنین اجرای چنین پروژه­ های مشارکتی باعث افزایش اعتماد، سرمایه و انسجام اجتماعی در منطقه شده است. همچنین با ارتباط مستقیم بین مسئولان منابع طبیعی و روستاییان و جوامع محلی و اعتمادسازی در بین روستاییان از تخریب منابع طبیعی جلوگیری می ­شود. همچنین شکل­ گیری مدیریت مشارکتی، آموزش و فرهنگ‌سازی جوامع محلی بومی با همکاری متولیان امامزاده چهرۀ واقعی مشارکت در احیاء و اصلاح عرصه ­های جنگلی را نشان می ­دهد. 


4- تشریح مشکلات ( علل مستقیم و غیر مستقیم) و اهداف بهترین تجربیات/ دانش بومی
تشریح مشکلات و چالشهای منطقه در رابطه با مدیریت منابع طبیعی و آبخیزداری

- به دلیل  خشکسالی، تغییر اقلیم، افزایش جمعیت، مشکلات اقتصادی و اجتماعی فشار وارده به عرصه­های منابع طبیعی بیشتر شده که بالتبع آن حفظ و حراست از عرصه را مشکل ­تر می­ کند.

- وجود آفت و امراض گیاهی از جمله کرم شب­پره نگهداری از عرصه هزینه­ بَرتر می ­باشد و نیازمند توجه و مراقبت بیشتر است.

- با توجه به شغل دامداری سنتی روستاییان منطقه و همجواری با عرصه جنگلی، تخریب جنگل بیشتر بوده و  نگهداری و حفاظت از درختان نیز با چالش مواجه است.  

- پایین بودن سطح تحصیلات بهره‌برداران روستایی و جوامع محلی
چالشهایی که توسط بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده حل می شود را توضیح دهید

- شناسایي و حفاظت منابع آب و خاك و ذخائر ژنتيكي  و بالا بردن غناي حياتي خاك‌ها و بهره‌برداري بهينه بر اساس استعداد منابع و حمايت مؤثر از سرمايه‌گذاري در آن.

- فرهنگ ­سازی، اشاعه فرهنگ منابع طبيعي و اخلاق زيست ­محيطي، افزایش برنامه­ های آموزشی و ترویجی و ارتقاي سطح آگاهي و تنوير افكار عمومي آحاد جامعه بر مبناي اصول توسعه پايدار با تأكيد بر گروه‌هاي اثرگذار بر عرصه ­هاي منابع طبيعي.

- تقويت و توسعه آموزش و ترويج منابع طبيعي و آبخیزداری بر مبناي دانش بومی و فناوری نوین و بهره ­مندي از مشاركت مردم

- گسترش فضای سبز و زراعت چوب با توجه به سیاست ­های سازمانی

اهداف اجرایی بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را مشخص کنید

- توسعه فضای سبز، بهبود چشم ­انداز در عرصه درختکاری شده و بهبود شرایط و امکانات تفریحی و رفاهی در اطراف امامزاده

- حفظ ذخيره ­گاه شمشاد به عنوان یک گونه بسيار ارزشمند و در حال انقراض جنگل­ های هیرکانی

- فرهنگ­ سازی و افزایش میزان مشارکت مردم روستایی در حفظ، احیاء و نگهداری گونه­ های شمشاد در منطقه

- انتقال تجربیات به سایر مناطق


5- فعالیت ها
روشهای معمول در رابطه با اهداف و فعالیتهای بهترین تجربیات/ دانش بومی را تشریح کنید

- نهالکاری اداره منابع طبیعی و آبخیزداری و کمک گرفتن از جوامع محلی و تولیت امامزاده طیب قرن­آباد در کاشت و نگهداری از نهال­ های کاشته شده

- فرهنگ­ سازی، افزایش اعتماد و ترویج فرهنگ مشارکت و همکاری بین جوامع محلی

- آبیاری قطره­ای نهال ­های کاشته شده با مشارکت تولیت امامزاده

- حصارکشی پیرامون عرصه نهالکاری شده به منظور نگهداری بهتر از نهال­ ها

- کاشت نهال تمشک به موازات فنس ­ها به منظور استفاده از میوه آن، نگهداری بهتر عرصه و توسعه فضای سبز

- استفاده از نهال­ های جوان در اثر قرق و جمع ­آوری بذر در جهت کاشت در مناطق دیگر

توضیح مختصر در خصوص تکنیک و روشهای اعمال بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه دهید

حفاظت از عرصۀ شمشاد محدودۀ امامزاده طیب قرن ­آباد با علاقه ­مندی و مشارکت خودجوش حاج قنبر ملک متولی امامزاده وارد دنیای جدیدی شد. به طوری که وی با حفاظت از پایه­های مادری گونه­ های شمشاد، نهال­ های جوان که در اثر قرق ممتد وی رشد کرده ­اند، با استفاده از پتانسیل مردم روستا آن­ها را از خاک بیرون کشیده و در بخش­ های خالی و یا تخریب شده به ویژه در اراضی شیبدار کشت می­ کند. از طرفی، در سال­ های اخیر جمع ­آوری بذر نموده و خود شروع به تولید نهال شمشاد کرده است. همچنین وی برای جلوگیری از هجوم آفات و بیماری­ های خاص گونۀ شمشاد، در کنار سموم شیمیایی، از نیروی مردمی نیز جهت جمع­آوری آفات شمشاد بهره می ­گیرد. به طوری که طی چند سال اخیر در منطقۀ مذکور چشم ­اندازی زیبا با گسترش فضای سبز در منطقه و محدودۀ امامزاده ایجاد شده است.   

توضیح مختصری راجع به فعالیت های اصلی با توجه به اهداف اجرایی ارائه دهید. فعالیتهای هر هدف اجرایی مشخص شده در بند فوق را بیان نمائید.

به طور کلی منطقۀ ذخیره ­گاهی شمشاد در روستای قرن­ آباد حاصل همکاری و مشارکت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری و تولیت امامزاده طیب می­ باشد. حفاظت با حصارکشی، تولید نهال با جمع ­آوری بذر، مبارزه با آفات و بیماری­ های گیاهی در پایه ­های مادری، و همچنین احیای اراضی تخریب یافته و فرسایش یافته در اراضی شیب­دار از جمله فعالیت­ های اصلی در این منطقه می­ باشد. 

نقاط اشتراک و تفاوت بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده و مزایای آن را در مقایسه به با روش های معمول مرتبط بیان کنید

اجرای اقدامات حفاظتی، احیایی، اصلاحی و توسعه عرصه­ های جنگلی با مشارکت جوامع روستایی به عنوان نقاط مشترک، استفاده از پتانسیل نیروی مردمی با همکاری تولیت امازاده برای حفاظت از پایه­ های گونه ­های شمشاد به عنوان گونۀ در حال انقراض از مهم­ترین تفاوت ­های فعالیت­ های مشارکت نسبت به سایر مناطق است. مبارزه با آفات به صورت دستی و کاملاً بی­ خطر برای گونه ­ها، جمع ­آوری بذر و تولید نهال از دیگر فعالیت­ هایی است که حاج قنبر ملک به عنوان متولی امامزاده با بکارگیری نیروهای مردمی آن­ها را به مرحلۀ انجام رسانده است. 

آیا اقدامی در ارتباط با الگو سازی و بهره برداری از بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده در طرح های اجرایی مرتبط صورت گرفته است؟ در صورتی که جواب مثبت است تشریح نمائید.

بلی، موفقیت نسبی عرصۀ شمشاد منطقۀ قرن­ آباد در نوار جنگل­ های هیرکانی و خاص بودن آن در جهان، باعث شده است تا مرکز بازدیدهای ملی و استانی در این زمینه باشد.  


6- سازمان ها / نقش آفرینان درگیر ( همکاری، مشارکت و نقش دست اندرکاران)
نام و مشخصات تشکلها، سازمانهای مردم نهاد، تعاونیها، انجمن ها و سایر بخشهای غیر دولتی مشارکت کننده در این تجربه موفق را بیان کنید
2 مورد :

جوامع محلی روستای قرن آباد

 دهیار و شورا و جوامع محلی روستای قرن آباد

تولیت آستان امامزاده طیب (ع) قرن آباد

در صورتیکه این تجربه موفق با مشارکت دستگاه های اجرایی دولتی / دیگر انجام شده نام دستگاه های مذکور را ذکر نمایید
2 مورد :

اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان گرگان

نقش دست اندرکارانی را که نام بردید ( دولتی و غیر دولتی) در برنامه ریزی، و اجرا و پایش و ارزیابی بهترین تجربیات/ دانش بومی ذکر کنید

- اداره منابع طبیعی و آبخیزداری: در زمینه کاشت نهال، حصارکشی و برگزاری دوره ­های آموزشی و ترویجی

- تولیت امامزاده و مردم روستایی: جمع ­آوری بذر، تولید نهال، کاشت در عرصه، حفاظت از پایه ­های مادری، میارزه با آفات و بیماری­ های گیاهی 


7- اثر بخشی
در مورد اثرات کاربرد بهترین تجربیات/ دانش بومی در منطقه اجرای آن توضیح دهید (دو اثر اولویت دار در زمینه های عنوان شده ذکر شود

اثرات اقتصادی – اجتماعی ( از جمله فرهنگی)

2 مورد :

- مشارکت‌دهی نیروهای جوان روستا و هیأت امنای امامزاده طیب در جهت حفظ و احیای بهتر ذخیره گاه شمشاد

- ایجاد فضای اکوتوریسمی به همراه فرصت­ های شغلی جدید به دلیل چشم­ اندازه زیبای ایجاد شده

- بالا رفتن سطح مشارکت مردم محلی در امر حفظ و حراست از منابع طبیعی حفظ گونه­ های درختی مؤثر و در حال انقراض

بهبود وضعیت منابع طبیعی و آبخیزداری

2 مورد :

- حفظ ذخیره ­گاه ژنتیکی گونه شمشاد به عنوان گونه‌ گیاهی در معرض خطر انقراض در جنگل­ های هیرکانی

- توسعه فضای سبز و بهبود شرایط و امکانات تفریحی و رفاهی در اطراف امامزاده

در مورد دو اثر خارج از محدوده اعمال بهترین تجربیات/ دانش بومی توضیح دهید ( اثرات آن در مناطق اطراف مشاهده می شود)
2 مورد :

- اعتمادسازی، فرهنگ سازی و افزایش مشارکت مردم در حفظ بهتر از منابع طبیعی

- شناخت عموم مردم استان و خارج از استان به دلیل فضای ذخیره ­گاهی به وجود آمده به عنوان ترکیبی از توریسم طبیعی و مذهبی 

تاثیر بر تخریب سرزمین، تنوع زیستی و تغییر اقلیم

به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر کاهش تخریب سرزمین دارد؟ تخریب سرزمین به عوامل انسانی و یا طبیعی اطلاع می شود که در دراز مدت موجب کاهش قابلیت تولید خاک می گردند

بله/خیر بلی

به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر حفظ تنوع زیستی دارد؟

بله/خیر بلی

به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر تعدیل و یا سازگاری با اثرات تغییر اقلیم دارد؟ منظور از تغییر اقلیم در این سند کلیه اقداماتی است که موجب کاهش انتشار کربن اتمسفری و یا افزایش ترسیب یا ذخیر کربن در پوشش گیاهی و خاک می گردد. توسعه پوشش گیاهی از اقدامات شاخص ترسیب کربن در بخش منابع طبیعی می باشد.

بله/خیر بلی

به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر ارتقاء تاب آوری عوامل انسانی و طبیعی مرتبط دارد؟ منظور از تاب آوری قابلیت حفظ کارکرد سیستم در مواجه با یک شوک و یا ننش ناشی از عوامل اقلیمی و یا انسانی می باشد.

بله/خیر بلی
آیا توجیه اقتصادی و تحلیل هزینه – فایده برای اثرات بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده انجام شده است؟ در صورتی که جواب مثبت است توضیح دهید

بلی، با توجه به فعالیت­ های مشارکتی در ابعاد مختلف حفاظت، احیاء و اصلاح ذخیره ­گاه شمشاد و استفاده از نیروهای مردمی از طریق تولیت امامزاده، در بخش زیادی از هزینه ­ها و اعتبارات صرفه­ جویی شده و انجام آن را توجیه­ پذیر نموده است. 

آیا اثر بخشی این تجربه موفق و یا دانش بومی را پایدار می دانید درصورتی که جواب بلی است دلایل خود را بیان کنید

بلی، مشارکت خودجوش مردم در ابعاد مختلف، توسعه فضای سبز، ایجاد فضای اکوتوریستی و مذهبی و همچنین ایجاد ذخیره­ گاه ژنتیکی تودۀ شمشاد، از مهم­ترین نشانه­ های توسعۀ پایداری در عرصۀ مذکور است. 


8- قابلیت تکرار و تعمیم
آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده به سایر مناطق بسط داده / معرفی شده است؟ اگر بلی به کجا

بلی، به روستاهای نوار جنگل ­های هیرکانی در شهرستان

آیا دستگاه های دولتی اقدامات حمایتی/ تشویقی . ترویجی جهت تعمیم بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را انجام داده اند اگر جواب بلی است نوع اقدامات را تشریح نمائید

بلی،

1- بازدیدهای مکرر مسئولیت استانی از پروژۀ مذکور و تقدیر از حاج قنبر ملک

 2- دریافت لوح تقدیر از رئیس سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری وقت

3- تهیه کلیپ از فعالیت­ های حاج قنبر ملک توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری 

به اعتقاد شما بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده امکان تعمیم با درصدی از سازگاری به منطقه دیگر دارد؟ اگر بلی در چه سطحی؟

محلی

محلی بلی

کدام شهر و شهرها

استانی خیر

سایر استانها(کدام استان و استانها)

ملی بلی

خاور میانه (کدام کشور یا کشورها)

منطقه ای خیر

سایر کشورهای نقاط جهان(کدام کشور یا کش.رها)

بین المللی خیر

9- درس آموخته ها
مربوط به منابع انسانی

- درگیر کردن و مشــارکت دادن مردم بومی و اکثریت جامعه محلی روستای در احیای اراضی جنگلی با گونه­ های شمشاد

- فرهنگ ­سازی اکوتوریستی با استفاده چشم ­انداز زیبای ایجاد شده با عرصه جنگلی شمشاد

- جمع­ آوری بذر درختان مادری شمشاد و عملیات بذرپاشی با همکاری مردم روستا

- شناسایی خیرین منابع طبیعی در جهت توسعه فضای سبز امامزاده از طریق نهالکاری شمشاد

- تسهیل ارتباطات بین ذینفعان به ویژه بین جوامع محلی و سازمان­ های دولتی در راستای انتقال دانش با رویکرد حفظ و حراست از درختان شمشاد

مربوط به جنبه های مالی

- استفاده از ظرفیت­ های روستا مانند لودر، تراکتور، تانکر آبیاری و .. جهت کاشت و استقرار مشارکتی نهال­ های شمشاد به منظور کاهش هزینه­ کرد با توجه به کمبود اعتبارات دولتی

- توسعه کشت­ های تلفیقی در حاشیه فنس­ ها و داخل عرصه به منظور افزایش بازدهی اقتصادی

- جمع ­آوری بذور درختان و بذرپاشی و انتقال نهال­ ها با مشارکت تولیت امامزاده و جوامع محلی در جهت کاهش هزینه ­کردهای دولتی  

مربوط به جنبه های فنی

- مبارزه بیولوژیک با امراض و آفات به ویژه آفت کرم شب­پره شمشاد

- بررسی مستمر سیستم آبیاری مناسب در سطح عرصۀ شمشادکاری

- کاشت گونۀ درختی افرا در کنار شمشادها در جهت ایجاد سایه برای درختان شمشاد

- قرق عرصه شمشاد و حصارکشی اطراف آن در جهت افزایش تعداد نهال­ های شمشاد