اطلاعات پرسشنامه

جنگلکاری مشارکتی روستای آرندان شهرستان سنندج


تاریخ شروع:
1399/06/01
تاریخ پایان:

استان:
كردستان
شهرستان:
سنندج
شهر:
مركزئ

مختصات جغرافیایی UTM
شمال :
3917625 , 674798
جنوب:
3916394 , 676374
شرق:
674294 , 391578
غرب:
3914895 , 673667

توضیحات :
اجرای طرح جنگلکاری مشارکتی در روستای آرندان. شهرستان سنندج با گونه های بادام، بنه و زالزالک به مساحت 251 هکتار همراه اجرای پروژه احیاء و توسعه گیاهان داروئی با گونه حتمی و کاسنی به مساحت 250هکتار سال شروع طرح 1399- با مشارکت بهره برداران و اعضاء تعاونی فراگیر منابع طبیعی و آبخیزداری آرندان


1- حق مالکیت معنوی
اگر تمام و یا بخشی از بهترین تجربیات/ دانش بومی توضیح داده شده در این قالب تحت پوشش حق مالکیت معنوی برای سازمان ، نهاد، فرد، گروه، تشکل رسمی و یا بومی و جوامع محلی می باشد، مشخص کنید:

این طرح تحت مالکیت سازمان جنگها و مراتع کشور می‌باشد.و بهره برداران روستای آرندان از طریق قرارداد ماده 3 اجازه بهره برداری خواهند داشت 

توضیحی در مورد سازمان ، نهاد، فرد، گروه، تشکل رسمی و یا بومی و جوامع محلی صاحب حق بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه دهید:

سازمان جنگل‌ها تحت مدیریت وزارت جهاد کشاورزی است و در استان‌ها تحت عنوان ادارات منابع طبیعی به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد.

تعاونی فراگیر منابع طبیعی و آبخیزداری روستای آرندان از طریق عقد قرارداد ماده 3 قانون حفاظت صاحب حق بهره برداری خواهند شد 


2- طبقه بندی
بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را بر اساس نوع عرصه/ ارتباط با ماموریت های محوری سازمان جنگلها مراتع و آبخیزداری/ و تاثیرات آن در اعمال بهترین تجربیات/ دانش بومی طبقه بندی کنید ( می توانید چندین گزینه را انتخاب کنید)
کاربری غالب در منطقه مشخص شده
جنگل خیر
مرتع بلی
بیابان خیر
حفاظت از عرصه های منابع طبیعی بلی
آبخیزداری/ آبخوانداری خیر
توان افزایی جوامع محلی بلی
سایر ( عنوان درج گردد) :

تقویت اقدامات مدیریت منابع طبیعی به کمک بهره برداران محلی

کمک به اقدامات مدیریت منابع طبیعی
حفاظت و پیشگیری از تخریب :

حفاظت از پوشش گیاهی ،جلوگیری از فرسایش آبراهه ای و سطحی و جلوگیری از تخریب و تصرف اراضی ملی و مراتع و تبدیل کاربری 

احیاء :

بهبود ترکیب و تقویت پوشش گیاهان مرتعی ، زادآوری گونه های موجوداز اثرات مثبت اجرای طرح می باشد 

توسعه :

افزایش کمی و کیفی پوشش گیاهی، ترویج و توسعه طرح ها ی بیولوژیک بصورت مشارکتی . 

بهره برداری :

استفاده از پتانسیل های موجود منطقه ای ، ایجاد تعادل بین تعداد دام و سطح مراتع ، آموزش استفاده صحیح از منابع طبیعی موجود 

سازگاری با شرایط نامطلوب نظیر خشکسالی/ طغیان امراض و آفات/ کاهش تولید علوفه و... :

اجرای طرح با گونه های بومی بر اساس مزیت های مترتب بر شیوه های علمی پدافند غیر عامل زیستی در سازگاری با شرایط نامطلوب نظیر خشکسالی ، طغیان آفات و امراض گیاهی و...  تاثیر مثبت دارد 

ظرفیت سازی و ارتقاء آگاهی :

افزایش دانش و اطلاعات جوامع محلی در زمینه ایجاد ظرفیت های قانونی مانند تشکل ها ، تعاونی ها ، مجامع امور صنفی و اتحادیه های منابع طبیعی 

مشارکت، همکاری :

حفاظت از عرصه های منابع طبیعی ، همکاری بهره برداران در اجرای پروژه ، حفاظت بهره برداران از پروژه اجرا شده 

کمک به اهداف توسعه پایدار منابع طبیعی
بهبود وضعیت اقتصادی :

اجرای جنگلکاری مشارکتی با کونه های مثمر و بومی شامل بادام، بنه و زالزالک به مساحت 251 هکتار ، بهمراه اجرای پروژه احیاء و توسعه رویشگاه گیاهان داروئی با گونه کاسنی، ختمی به مساحت 250 هکتار  علاوه بر کمک به افزایش توان رویشی مراتع سبب بهبود توان اقتصادی و معیشتی بهره برداران در راستای توسعه پایدار  میگردد

بهبود سرمایه های اجتماعی نظیر ایجاد و ساماندهی تشکلها، آموزش، ارتقاء آگاهی و... :

با اجرای این پروژه و برگزاری کلاس های آموزشی و جلسات پرسش و پاسخ قبل و حین اجرای پروژه نسبت به ارتقاء سطح آگاهی بهره برداران اقدام گردید و تعاونی فراگیر مجددا فعال گردید 

بهبود وضعیت اکوسیستم های منابع طبیعی :

کاشت درختان بومی بهمراه گیاهان داروئی موجب افزایش جذب روان آبها  و افزایش رطوبت نسبی منطقه میگردد و در بهبود وضعیت اکوسیستم های منابع طبیعی تاثیر دارد 

نوع اثرات بهترین تجربیات/ دانش بومی در محدوده استفاده از آن
اثرات تولیدی و یا بهره وری :

اجرای این پروژه باکاشت درختان مثمر بومی و گیاهان داروئی سازگار ، ضمن افزایش بهره وری بر میزان تولید  محصولات و بهره وریتاثیر خواهد داشت 

اثرات اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی :

شیوه  مشارکت در اجرای پروژه مذکور ضمن افزایش اطلاعات تخصصی بهره برداران ، از لحاظ اقتصادی و اجتماعی در آینده تاثیر مثبتی در معیشت بهره برداران خواهد داشت 

اثرات زیست محیطی :

پایداری در اکوسیستم های مرتعی و جنگلی در نتیجه اجرای پروژه حاصل خواهد شد 


3- تشریح موقعیت و شرایط
عنوان بهترین تجربیات/ دانش بومی و سال شروع

اجرای طرح جنگلکاری مشارکتی در روستای آرندان. شهرستان سنندج با گونه های بادام، بنه و زالزالک به مساحت 251 هکتار همراه اجرای پروژه احیاء و توسعه گیاهان داروئی با گونه حتمی و کاسنی  به مساحت 250هکتار سال شروع طرح 1399- با مشارکت بهره برداران و اعضاء تعاونی فراگیر منابع طبیعی و آبخیزداری آرندان 

موقعیت مکانی ( در صورت وجود نقشه ای ارائه دهید) باgps از اسامی رسمی و محلی برای تشریح این موفعیت استفاده نمایید

    •      جنگلکاری مشارکتی :        3917625Y=      674798X=                3916394Y=       676374 X=                                                                                                                                   

        Y= 391578    X= 674294            3914895 Y=      673667       X=    

      احیاء و توسعه گیاهان داروئی      3916639 Y=       675886 X=     
راجع به وضعیت طبیعی محل به اختصار توضیح دهید
اقلیم :

سرد و خشک (شبه مدیترانهای)

خاک :

عمق خاک حدود 120 سانتی،  ،بافت کلی لومی، نفوذپذیری متوسط، شوری ندارد ،قلیائیت خنثی و حاصلخیزی متوسط

توپوگرافی :

تپه ماهور و کوهستانی شیب متوسط 12% و  شمالی غربی و ارتفاع متوسط 2071 متر 

پوشش گیاهی :

علفی یک ساله و چند ساله با سه تیپ گیاهی:  AS_PSA_PRA،  astragalus_Gundelia،  Astragalus-Bromus

وضعیت منابع آب :

متوسط بارندگی  458 میلی متر  با پراکنش آبان تا اردیبهشت  و دارای چشمه و رودخانه های فصلی

وضعیت غالب شرایط اقتصادی – اجتماعی مردم ساکن در محل و یا در مجاورت آن
سطح درآمد، منابع اصلی و فرعی درآمد، مالکیت اراضی و حق بهره برداری رسمی و عرفی از منابع طبیعی شامل زمین/ آب/ تولیدات مرتع جنگل/ کیاهان دارویی و... :

    سطح درآمد : متوسط

    منابع اصلی و فرعی درآمد : کشاورزی ، دامداری، باغداری و معدن‌داری

    مالکیت اراضی و حق بهره برداری رسمی و عرفی از منابع طبیعی شامل زمین/ آب/ تولیدات مرتع جنگل/ گیاهان دارویی و... : اراضی متعلق به دولت می‌باشد ولی حق بهره‌برداری از منابع طبیعی در قالب تعاونی‌ها و تشکل‌ها به جوامع بومی واگذار می‌گردد.

    • مراتع روستای آرندان در قالب تنسیق و ممیزی مراتع بصورت مشاع و سنتی که در لیست ممیزی مراتع قید گردیده مورد استفاده دامداران قرار میگیرد و با اجرای این طرح و پس از عقد قرارداد ماده 3 از تعداد دام کاسته خواهد شد 
    بر پایه چه معیار و شاخصهایی بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را اثرگذار در مدیریت پایدار منابع طبیعی و آبخیزداری می دانید

    • 1-شاخص اقتصادی: توسعه پوشش و استقرار گونه های بومی جنگلی و مرتعی در افزایش تولید گیاهان مرتعی و به تبع آن افزایش توان تولید بیوماس در واحد سطح و در آمد زائی بهره برداران موثر میباشد.
      • 2-شاخص زیست محیطی: کاهش روان آبها و جذب آن ، جلوگیری از تبدیل و تغییر کاربری اراضی ،
        • 3- شاخص اجتماعی: جلب مشارکت بهره برداران موجب افزایش روحیه همیاری و و امید به زندگی میگردد



    4- تشریح مشکلات ( علل مستقیم و غیر مستقیم) و اهداف بهترین تجربیات/ دانش بومی
    تشریح مشکلات و چالشهای منطقه در رابطه با مدیریت منابع طبیعی و آبخیزداری

    1-تخریب و تغییر کاربری اراضی 2- دام مازاد بر ظرفیت3- معادن سنواتی رها شده 

    چالشهایی که توسط بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده حل می شود را توضیح دهید


    1-     بدلیل اجرای جنگلکاری مشارکتی در سطح 251 هکتار و اجرای طرح احیاء و توسعه رویشگاههای گیاهان داروئی در سطح 250 هکتار ، تخریب و تصرف اراضی ملی و تغییر کاربری این اراضی برای افراد سودجو بسیار سخت  گردید.

    2-     واگذاری محدوه اجرای طرح به اعضاء تعاونی فراگیر در قالب ماده 3 موجب میگرددتعداد زیادی از دامداران با رضایت خود ترک دامداری نمایند و لذا بخشی از مشکل دام مازاد حل خواهد شد.

    3-بخش وسیعی از معادن سنواتی رها شده در اجرای این طرح در سالهای آینده از طریق توسعه طرح جنگلکاری مشارکتی بازسازی و احیاء خواهد شد .



    اهداف اجرایی بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را مشخص کنید

    1- جلوگیری از تخریب و تغییر کاربری اراضی

    2- کاهش فشار دام بر مرتع 

    3- افزایش توان اکولوژیکی و افزایش درآمد بهره برداران بر پایه توسعه پایدار منابع طبیعی  


    5- فعالیت ها
    روشهای معمول در رابطه با اهداف و فعالیتهای بهترین تجربیات/ دانش بومی را تشریح کنید

    برای جنگلکاری روش های مرسوم چاله کنی و کاشتن نهال در حاشیه اراضی معمولا انجام میگیرد  .

    توضیح مختصر در خصوص تکنیک و روشهای اعمال بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه دهید

    حضور دائم بهره برداران در مدت اجرای پروژه و تلفیق شیوه های فنی ارائه شده توسط کارشناسان ناظر  با شیوه  سنتی (برگرفته از دانش بومی و تجارب بهره برداران) ، شامل ابعاد چاله ها، عمق و محل کاشت نهال و بذر ، شیوه اجرای سامانه سطوح آبگیر و فواصل زمانی و دفعات آبیاری ، کنترل ورود و خروج دام توسط بهره برداران از تکنیک هاو روشهای بکار رفته می باشد  

    توضیح مختصری راجع به فعالیت های اصلی با توجه به اهداف اجرایی ارائه دهید. فعالیتهای هر هدف اجرایی مشخص شده در بند فوق را بیان نمائید.

    1-     واگذاری اراضی محدوده اجرای پروژه به بهره برداران و اعضاء تعاونی فراگیر در قالب ماده 3 قانون حفاظت ، جلوگیری از تخریب و تغییر کاربری اراضی را محقق میگردد.

    2-     ترک دامداری توسط  بهره برداران و اعضاء تعاونی فراگیر که در این طرح بهره مند میشوند باعث کاهش فشار دام بر مراتع خواهد شد.

    3-اجرای طرح جنگلکاری مشارکتی با گونه های بومی و مثمر و اجرای طرح احیاء و توسعه رویشگاههای گیاهان داروئی افزایش توان اکولوژیکی و افزایش درآمد بهره برداران بر پایه توسعه پایدار منابع طبیعی  را بهمرا خواهد داشت .



    نقاط اشتراک و تفاوت بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده و مزایای آن را در مقایسه به با روش های معمول مرتبط بیان کنید

    1-نقاط اشتراک پروژه مذکور با روشهای معمول نوع گونه درختان کاشته شده میباشد و مزیت آن این است که بهره برداران در خصوص گونه کاشته شده با رغبت و اشتیاق در اجرای پروژه مشارکت نمودند.

    2- تفاوت پروؤه با روش های معمول مرتبط شامل ابعاد چاله ها، فاصله کاشت ، عمق کاشت ، نوع بذر و نهال می باشد که مزیت آن این است که بازدهی طرح افزایش یافته است .

    آیا اقدامی در ارتباط با الگو سازی و بهره برداری از بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده در طرح های اجرایی مرتبط صورت گرفته است؟ در صورتی که جواب مثبت است تشریح نمائید.

    بله- پروژه مذکور به نمایندگی آقای امید احمدی دهیار روستای آرندان در رشته خیر و حامی نمونه منابع طبیعی و آبخیزداری کشور کاندید می باشد. 


    6- سازمان ها / نقش آفرینان درگیر ( همکاری، مشارکت و نقش دست اندرکاران)
    نام و مشخصات تشکلها، سازمانهای مردم نهاد، تعاونیها، انجمن ها و سایر بخشهای غیر دولتی مشارکت کننده در این تجربه موفق را بیان کنید
    2 مورد :

    1- تعاونی فراگیر  منابع طبیعی و آبخیزداری روستای آرندان 

    در صورتیکه این تجربه موفق با مشارکت دستگاه های اجرایی دولتی / دیگر انجام شده نام دستگاه های مذکور را ذکر نمایید
    2 مورد :

    این پروژه با همکاری اداره کل منابع طبیعی و  اداره منابع طبیعی شهرستان سنندح و مشارکت مردم و دهیاری روستای آرندان در قالب تعاونی فراگیر انجام شده است. 

    نقش دست اندرکارانی را که نام بردید ( دولتی و غیر دولتی) در برنامه ریزی، و اجرا و پایش و ارزیابی بهترین تجربیات/ دانش بومی ذکر کنید

          • 1-     اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری و کارشناسان ناظر در تهیه طرح و نظارت فنی و تامین بخشی از هزینه های اجرا در قالب اعتبارات ملی نقش داشته اند.
    1. 2-تعا ونی فراگیر  و دهیاری آرندان در زمینه آگاهی بخشی و انسجام بهره برداران و جلب مشارکت روستائیان و مشارکت در اجرای طرح و تامین بخشی از هزینه های اجرائی نقش داشته اند .

    7- اثر بخشی
    در مورد اثرات کاربرد بهترین تجربیات/ دانش بومی در منطقه اجرای آن توضیح دهید (دو اثر اولویت دار در زمینه های عنوان شده ذکر شود

    اثرات اقتصادی – اجتماعی ( از جمله فرهنگی)

    2 مورد :

    1- اثرات اقتصادی: توسعه پوشش و استقرار گونه های بومی جنگلی و مرتعی در افزایش تولید گیاهان مرتعی و به تبع آن افزایش توان تولید بیوماس در واحد سطح و در آمد زائی بهره برداران موثر میباشد.

    2- اثرات اجتماعی/فرهنگی افزایش آگاهی مجریان و بهره برداران با برگزاری کلاس ها و کارگاههای آموزشی و: جلب مشارکت بهره برداران موجب افزایش روحیه همیاری  و امید به زندگی میگردد.

    بهبود وضعیت منابع طبیعی و آبخیزداری

    2 مورد :

    1- بهبود شرایط فیزیکی خاک ، کاهش فرسایش خاک و تجمع آب و افزایش زمان نفوذ آب در خاک و بهبود سفره‌های آب زیرزمینی

    2- کاهش تخریب و تغییر کاربری منابع طبیعی

    3- افزایش تولید در مراتع ، افزایش محصولات فرعی ، تولید محصولاتی مانند بادام، شیره سقز(بنه)و .. که در نتیجه اجرای این پروژه حاصل گردیده سبب افزایش درآمد بهره برداران و کاهش فشار بر منابع طبیعی میگردد

    در مورد دو اثر خارج از محدوده اعمال بهترین تجربیات/ دانش بومی توضیح دهید ( اثرات آن در مناطق اطراف مشاهده می شود)
    2 مورد :

    1- در مناطقی از این روستا افراد به کار معدن کاری مشغول هستند و این کار روز به روز رشد می‌یابد و این جنگل‌کاری می‌تواند تا حدودی از شدت این کار بکاهد و باعث حفظ منابع طبیعی شود و از هدر رفت خاک جلوگیری کند.

    2-کاهش تغییر کاربری اراضی ( تبدیل اراضی به ویلا و خانه های شخصی)

    تاثیر بر تخریب سرزمین، تنوع زیستی و تغییر اقلیم

    به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر کاهش تخریب سرزمین دارد؟ تخریب سرزمین به عوامل انسانی و یا طبیعی اطلاع می شود که در دراز مدت موجب کاهش قابلیت تولید خاک می گردند

    بله/خیر بلی

    به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر حفظ تنوع زیستی دارد؟

    بله/خیر بلی

    به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر تعدیل و یا سازگاری با اثرات تغییر اقلیم دارد؟ منظور از تغییر اقلیم در این سند کلیه اقداماتی است که موجب کاهش انتشار کربن اتمسفری و یا افزایش ترسیب یا ذخیر کربن در پوشش گیاهی و خاک می گردد. توسعه پوشش گیاهی از اقدامات شاخص ترسیب کربن در بخش منابع طبیعی می باشد.

    بله/خیر خیر

    به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر ارتقاء تاب آوری عوامل انسانی و طبیعی مرتبط دارد؟ منظور از تاب آوری قابلیت حفظ کارکرد سیستم در مواجه با یک شوک و یا ننش ناشی از عوامل اقلیمی و یا انسانی می باشد.

    بله/خیر خیر
    آیا توجیه اقتصادی و تحلیل هزینه – فایده برای اثرات بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده انجام شده است؟ در صورتی که جواب مثبت است توضیح دهید

    هدف و توجیه  اقتصادی  برای این پروژه افزایش درآمد بهره برداران از طریق احیاء و توسعه رویشگاههای گیاهان داروئی از جمله کاسنی و ختمی و محصولات حاصل از جنگلکاری مشارکتی با گونه های مثمر بومی از جمله بادام، بنه و زالزالک و برداشت و فروش محصولات میباشد

    آیا اثر بخشی این تجربه موفق و یا دانش بومی را پایدار می دانید درصورتی که جواب بلی است دلایل خود را بیان کنید

    بله-

    1-با توجه به تجارب قبلی روستائیان در زمینه کاشت گونه های بومی مانند بادام و بنه و موفقیت های حاصل از این تجربه پایداری پروژه محتمل می باشد

    2-افزایش در آمد روستائیان از طریق تولید گیاهان داروئی و محصولات حاصل از کشت درحتان مثمر بومی موجب پایداری طرح میگردد

    3-همکاری و مشارکت روستائیان در کلیه مراحل اجرای پروژه ، موجب افزایش حساسیت آنان در حفاظت و بهره برداری و به تبع آن پایداری طرح را بدنبال خواهد داشت 


    8- قابلیت تکرار و تعمیم
    آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده به سایر مناطق بسط داده / معرفی شده است؟ اگر بلی به کجا

    خیر
    آیا دستگاه های دولتی اقدامات حمایتی/ تشویقی . ترویجی جهت تعمیم بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را انجام داده اند اگر جواب بلی است نوع اقدامات را تشریح نمائید

    بله- دستگاه های دولتی و در رأس آن اداره منابع طبیعی با در اختیار گذاشتن نهال ها و همچنین کلاس های توجیهی اقدام به حمایت و تعمیم این دانش به مناطق دیگر می کنند. چراکه در صورتی که طرحی موفقیت آمیز باشد به راحتی می توان این مسئله را به دیگرمناطق تفهیم کرد و آن‌ها نیز به راحتی آن را می‌پذیرند.

    به اعتقاد شما بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده امکان تعمیم با درصدی از سازگاری به منطقه دیگر دارد؟ اگر بلی در چه سطحی؟

    محلی

    محلی بلی

    کدام شهر و شهرها

    استانی خیر

    سایر استانها(کدام استان و استانها)

    ملی بلی

    خاور میانه (کدام کشور یا کشورها)

    منطقه ای خیر

    سایر کشورهای نقاط جهان(کدام کشور یا کش.رها)

    بین المللی خیر

    9- درس آموخته ها
    مربوط به منابع انسانی

     با توجه به مطالعات صورت گرفته و مصاحبه‌هایی که انجام شده یکی از مهم‌ترین مسائلی که بایستی در طرح ها مد نظر قرار گیرد مباحث مربوط به مسائل اقتصادی و اجتماعی است چراکه اگر این مسئله نادیده گرفته شود به اعتقاد کارشناسان طرح به احتمال زیاد موفق نخواد شد.

    مربوط به جنبه های مالی

    برآورد هزینه و درآمد- پیش‌بینی درآمد در چند سال آینده : مشارکت بهره برداران بدون در نظر گرفتن منافع اقتصادی و سهیم شدن آنان در منافع طرح ، پایداری طرح را به مخاطره می اندازد

     - ضرر و زیان ناشی از اجرای طرح

    مربوط به جنبه های فنی

    روش‌های کاشت و مراقبت و نگهداری در سال‌های آینده

    استفاده از گونه‌های بومی و سازگار و دارای محصولات فرعی