اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان آذربایجان شرقی

بهره برداران روستاهای آذرشهر- عجب شیر- بناب

شرکت آلتین چیچک سپند آسیا

اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان آذربایجان شرقی : اجرای عملیات احداث خزانه ای با قابلیت تولید نهال ها و بوته های مرتعی سازگار با شرایط منطقه ای

بهره برداران روستاهای آذرشهر- عجب شیر- بناب: مشارکت در جمع آوری بذور گیاه هالکنموم

شرکت آلتین چیچک سپند آسیا پیمانکار طرح مورد نظر بودند

ندارد.

کاهش میزان ریزگرد ها و طوفان های نمکی

افزایش درصد پوشش گیاهی منظقه

باعث احیاء و تجدید پوشش گیاهی منطقه طرح

  تقویت پوشش گیاهی

باعث گسترش و توسعه وضعیت پوشش گیاهی عرصه های احیائی 

بهبود وضعیت اکوسیستم شکننده و آسیب پذیر منطقه

استفاده از ظرفیّت و پتانسیل موجود در منطقه- مشارکت مردمی در احیاء پوشش گیاهی عرصه ها-تولید ثروت و کسب درآمد-ایجاد اشتغال

کاهش میزان اثرات نامطلوب ریزگردها و گرد و غبار بر جوامع محلّی و روستائیان

بهبود وضعیت تنوع گونه ای در مقابله با انواع آفات و امراض گیاهی

انجام پروژه باعث بالا بردن دانش جوامع محلّی در خصوص عوامل موثر در بیابان زایی در حاشیه دریاچه ارومیّه

 گسترش تعامل و همکاری و صیانت بهره برداران در حفاظت از عرصه های احیایی حاشیه دریاچه ارومیّه

 بهبود وضعیّت ساختمان خاک اراضی زراعی حاشیه دریاچه بعلّت عملیّات بیولوژیکی

بالا بردن کیفیت خاک منطقه با کاهش میزان فرسایش بادی در منطقه

افزایش پوشش گیاهی و کاهش فرسایش خاک و نهایتاً بهبود وضعیت معیشتی بهره برداران

توسعه شرکت ها و تعاونی ها و تشکل های مردمی- همکاری تعاونی و تشکل های منابع طبیعی در اجرای پروژه ها- مشارکت مردمی در حفاظت و قرق عرصه های احیایی- آموزش و ارتقاء آگاهی مردم نسبت به پروژه ها

کاهش میزان فرسایش بادی و بهبود وضعیّت ساختمان خاک، باعث افزایش درصد پوشش گیاهی و شرایط زیست محیطی اکوسیستم شکننده و آسیب پذیر حاشیه دریاچه ارومیّه گردیده است.

با بهبود وضعیّت ساختمان خاک، باعث افزایش میزان عملکرد در واحد سطح و بنابراین افزایش درآمد حاصل از تولید گردیده است.

با توجّه به اینکه این پروژه با مشارکت مردم و جوامع محلّی صورت گرفته، بنابراین به لحاظ اقتصادی برای جوامع محلّی سودآور می باشد و همچنین سبب افزایش دانش و آگاهی جوامع محلّی در جهت جلوگیری از بیابان زایی در منطقه گردیده است.

-        کاهش مهاجرت روستائیان

-        کاهش فقر

باعث حفاظت از اکوسیستم  آسیب پذیر و شکننده حاشیه دریاچه ارومیه و منطقه-  افزایش تنوع گونه ای و نتیجتاً بالا رفتن تاب آوری اکوسیستم در مقابل خطرات خشکسالی- گرد و غبار و …. خواهد شد.

تهیه و تولید بوته هالکنموم-1393

خشک و سرد

شور و قلیایی-رسی

منطقه دشتی-با شیب کم

دارای  انواع گونه های یکساله و گیاهان متنوع هالوفیت (Halophyte) از جمله salsola  و  با درصد پوشش تنک

متوسط بارندگی سالانه منطقه 250 میلیمتر

محل تامین منابع آب از طریق آبیاری 

-        افزایش مشارکت مردمی در طرح های بیابان زدایی

-        باعث افزایش درآمد جوامع محلّی (اشتغال زایی)

-        افزایش آگاهی و دانش مردم منطقه نسبت به مسئله بیابان زایی

-        بهبود وضعیّت اکوسیستم شکننده و آسیب پذیر منطقه

        - بهبود وضعیت پوشش گیاهی منطقه

 ظهور اراضی فاقد پوشش گیاهی و بروز سیر قهقرایی در پوشش گیاهی موجود در حاشیه دریاچه

 تشدید اثرات وقوع طوفان های گردوغبار و نمکی

کاهش حاصلخیزی خاک اراضی حاشیه دریاچه ارومیّه

افت شدید تراز آبی دریاچه ارومیّه

    ایجاد مشکلات بهداشتی و تنفسی در جوامع روستایی و شهری پیرامون دریاچه ارومیّه

با اجرای عملیات بیولوژیکی و مدیریتی تا حدی می توان جلوی فرسایش بادی و گرد و غبار و ریزگردها را گرفت و این کار در توسعه منطقه و مسائل اقتصادی و زیست محیطی و همچنین افزایش تولید محصولات کشاورزی و کاهش  میزان مهاجرت روستائیان بسیار تاثیر گذار خواهد بود.

  بهبود وضعیّت زیست محیطی حاشیه دریاچه ارومیّه

کاهش مشکلات بهداشتی و تنفّسی و مهاجرت روستائیان

مقابله با فرسایش بادی و گرد و غبار  و طوفان های نمکی در حاشیه دریاچه ارومیّه

 بهبود وضعیّت اقتصادی منطقه طرح

کنترل و مقابله با فرسایش بادی و ریزگردها در اراضی حاشیه دریاچه ارومیّه با اجرای عملیّات بیولوژیکی(به عنوان نمونه تولید بوته هالکنموم) در جهت جلوگیری از فرسایش بادی به همراه تقویت وضعیّت پوشش گیاهی منطقه

تهیّه بوته های هالکنموم بصورت بوته گلدانی در هشت مرحله صورت گرفت:

1-     تهیّه بذر

2-     انتخاب گلدان پلاستیکی

3-     تهیّه مخلوط خاک

4-     آماده سازی بذر هالکنموم برای کشت در گلدانها

5-     آبیاری بذرها در خزانه

6-     آماده کردن عرصه

7-     انتقال و کاشت بوته ها در زمین اصلی

8-مراقبت و نگهداری

با توجّه به افت شدید تراز آبی دریاچه ارومیّه و ظهور اراضی فاقد پوشش گیاهی و تشدید اثرات ریزگردها نمکی و غبار و توسعه بیابان زایی در اراضی حاشیه دریاچه ارومیّه، این پروژه در کنار سایر پروژه ها و عملیّات بیولوژیکی در جهت کاهش فرسایش بادی و کنترل ریزگردهای حاشیه دریاچه و کاهش مشکلات تنفّسی و بهداشتی اهالی منطقه به اجرا درآمد.

نقاط اشتراک:

کنترل فرسایش بادی و ریزگردها

تقویت حفظ و افزایش درصد پوشش گیاهی منطقه

بهبود وضعیّت ساختمان خاک اراضی حاشیه دریاچه

      بهبود و افزایش توان اکولوژیکی حاشیه دریاچه ارومیّه

       تفاوت ها:

     اولین تجربه تولید نهال هالکنموم در استان آذربایجان شرقی 

      انتقال تجربه های جدید به سایر استان ها

بله

اجرای عملیات بیولوزیکی در اراضی حاشیه دریاچه ارومیه

  عملیّات مراقبت و آبیاری سنواتی بوته ها و نهال ها در سطح 3800 هکتار در شهرستان های بناب- عجب شیر و آذرشهر

اجرای سیستم های چرایی و قرق در سطح 20900 هکتار در شهرستان های عجب شیر- بناب- آذرشهر

جوامع محلی روستای خاصلو

شرکت آلتین چیچک سپند آسیا

اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان آذربایجان شرقی

جوامع محلی

شرکت آلتین چیچک سپند آسیا

معاونت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان آذربایجان شرقی: اجرای عملیات تولید نهال هالکنموم

جوامع محلی: کمک در جمع آوری بذورات و همچنینن در مرحله کاشت 

شرکت آلتین چیچک سپند آسیا پیمانکار طرح مورد نظر بودند

1- کاهش میزان فرسایش بادی و همچنین اثرات سوء ریزگردها بر دستگاه تنفسی جوامع محلّی و شهرهای پیرامون حاشیه دریاچه ارومیّه و جلوگیری از مهاجرت روستائیان

2-اثرات اقتصادی و اجتماعی از جمله افزایش سطح درآمد خانوارهای روستایی و تولید و بهره وری تولیدات

1-       حفظ منابع پایه(آب - خاک و پوشش گیاهی)

2-    کاهش میزان فرسایش بادی  و وقوع ریزگردها در منطقه 

1-      بهبود وضعیّت زیست محیطی حاشیه دریاچه ارومیّه

     2- بهبود وضعیّت معیشت جوامع محلّی و کاهش میزان مهاجرت روستائیان

بله-

با توجّه به کنترل فرسایش بادی و خصوصاً ریزگردها و طوفان های نمکی در حاشیه دریاچه ارومیّه از وقوع مشکلات تنفّسی و همچنین آسیب رساندن به محصولات کشاورزی و خاک های حاصلخیز اطراف حاشیه دریاچه ارومیّه جلوگیری خواهد نمود.

بله

1-     چنانکه با همکاری و مشارکت مردم و جوامع محلّی کارهای پروژه انجام یابد، اثر بخشی آن بیشتر و همچنین ادامه پروژه میسّر خواهد شد.

2- باعث کاهش مشکلات تنفّسی و بهداشتی جوامع محلّی خواهد شد.

بله

به استان های خراسان جنوبی و همچنین استان آذربایجان غربی معرفی شده است. بویژه در خصوص نحوه تولید بوته هالکنموم

خیر

چالش هایی که این طرح در ارتباط با منابع انسانی درگیر بود عدم وجود نیروی انسانی متخصص در زمینه تهیه و تولید نهال هالکنموم بود.

کمبود نیروی انسانی در مراقبت و انجام مراحل قبل از کاشت بود که این امر با کمک همکاران اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان آذرشهر صورت گرفت 

با توجه به اینکه که بودجه ای که برای این طرح در نظر گرفته شده بود ناکافی بود. برای بذرگیری گیاه هالکنموم دستمزدی که باید به جوامع محلی پرداخت می شد کم بود جوامع محلی استقبال کمتری در همکاری و بذرگیری این گیاه بومی نشان می دادند. یکی از بهترین روشها برای کم کردن هزینه های طرح  استفاده از نیروی کارمردم محلی آن منطقه می باشد ولی باتوجه به ناکافی بودن بودجه مردم محلی رقبت کمتری نشان می دادند.

-بعد از اتمام عملیات مکانیکی و بیولوژیکی درعرصه جهت احداث کمربند سبز درحاشیه دریاچه اورمیه نیاز به نهال یا بوته های مرتعی سازگار با شرایط منطقه بود که بعلت عدم وجود نهال با خصوصیات فوق الذکر، بنابراین نسبت به احداث خزانه ای با قابلیت تولید نهال ها و بوته های مرتعی سازگار با شرایط منطقه ای، اقدام به آماده سازی عرصه مورد نیاز گردید. بعد برای تولید بوته ها یا نهالها به بررسی های میدانی درمراتع از بوته های گز و هالکنموم و هالکستاکیس که بیشترین تیپ گیاهی داشتند اقدام به جمع آوری بذر هالکنموم با همیاری و مشارکت محلی و اهالی روستاهای فوق شد و با تهیه بذر و گلدان های پلاستیکی مخصوص این کار اقدام به کشت بذرها در گلدانها نمودیم که بعد از چندین بار آبیاری و با گذشت 20روز از زمان کاشت، با کمترین درصد جوانه زنی( کمتر از 10درصد) در گلدانها روبرو شدیم. لذا دوباره به بررسی و تحقیق میدانی از محل رویش هالکنموم و پرس وجو از دامداران محلی متوجه این امر شدیم که بذر هالکنموم بیشتر در محل هایی که آب ماندگاری زیادی دارد و یا محل هایی که بصورت چاله است بیشتر جوانه زنی دارند با این استدلال  بذر را 24 ساعت در آب معمولی قرار داده و بعد از شستشو اقدام به کشت در گلدانها نموده و آبیاری کردیم که خوشبختانه بعد از سه روز شاهد جوانه زنی بذرها با درصد بالا شدیم و با به نتیجه رسیدن این فعالیت، این اقدامات را در سطح بزرگتر و با تعداد بیشترگلدانها راه اندازی کردیم.

-چنانکه در کشت گونه ها در اجرای پروژه عملیّات بیولوژیکی از گونه های بومی و محلّی و مقاوم به شوری استفاده می گردید، بهتر بود.