بهره برداری، احیاء، اصلاح و توسعه محصولات فرعی و غیرچوبی جنگلی و مرتعی و بیابان

بهره برداران همان دامداران مراتع در سامانه ها هستند که به چرای دام و اجرای قرق آشنایی کامل دارند.

بله

بله

بله

بله

بله

بله

بله

بله

بله

بله

حفاظت از پوشش گیاهی وخاک ، کنترل فرسایش و کاهش حاصلخیزی خاک و کمک به زادآوری طبیعی

استفاده از پتانسیل های موجود و افزایش درآمد جوامع محلی.

حفاظت از اکوسیستمهای پایدار مرتعی در محدوده اجرایی پروژه.

39s X=675082 Y=3943692

رسی ، شنی ، لومی با نفوذ پذیری نسبتاً زیاد. 

پوشش گیاهی منطقه عموماً گونه های غالب درمنه ، گون ، انواع بروموس و باریجه و آویشن و گونهای همراه از گروه گندمیان و درصد پوشش گیاهی کم ارزش و غیر خوشخوراک میباشد. 

منطقه سردسیر و دارای متوسط بارندگی 200-100 میلی متر در سال میباشد.

1- کمبود منابع آب

2-جلب مشارکت بهره برداران

3- تمهیدات و آموزش لازم جهت حفاظت از عرصه

1- فراهم نمودن جلب مشارکت مردمی.

2- افزایش توان آگاهی و اجرایی دامداران.

3- برگزاری کلاسهای آموزشی،ترویجی در راستای هدف.

1-جلوگیری از فرسایش خاک.

2-افزایش توان تولید مراتع.

3- مدیریت و توسعه پایدار اکوسیستمهای مرتعی.

در روش معمول جهت برداشت باریجه، ساقه قطع و برداشت باریجه انجام میشد که در این روش، گیاه از بین میرفت و تولید بذر و گل صورت نمیگرفت. 

نحوه بهره برداری صحیح (تیغ زنی مناسب به طوری که به بوته آسیب نرسد)، بهره برداری اصولی و مناسب به صورت دستی و فیزیکی توسط مرتعدار بذرکار و کپه کاری صورت میگیرد. در روش دالبری و تکنیک جدید بر اساس دانش بومی، ساقه باریجه قطع نمیشود و برداشت شیره به صورت دالبری انجام میشود که نتیجه آن سالم ماندن ساقه و متعاقب آن، نهال به گلدهی و تولید بذر میرسد که باعث احیاء مراتع میگردد. 

نحوه بهره برداری صحیح (تیغ زنی مناسب به طوری که به بوته آسیب نرسد)، بهره برداری اصولی و مناسب

بذرکاری و قرق منطقه توسط مرتعداران و قرق بانان دولتی یا نیروهای محافظ ادارات منابع طبیعی صورت میپذیرد. 

این اقدامات بدون همراهی و مشارکت مرتعداران مؤثر نبوده و کنترل ورود و خروج دام باید بدرستی انجام شود. حضور دام در عرصه های احیاء شده باعث تلفات پوشش گیاهی میشود. 

*نقاط اشتراک: برداشت شیره باریجه

*نقاط تفاوت :در روش قدیمی، ساقه قطع میشود و از یک سطح برداشت میشود. نرک نمیزند . گل و بذر ندارد و پس از یک بار برداشت بوته از بین میرود . 

اما در روش جدید با استفاده از دانش بومی، ساقه قطع نمیشود از چند سطح برداشت میشود. نرک میزند. گل و بذر میدهد. پس از یک فرجه دو ساله میتوان مجددا از همان ساقه برداشت انجام داد. 

*توضیحات بیشتر:حفاظت از عرصه با مشارکت مرتعداران و منابع طبیعی صورت می پذیرد. 

حضور دام باعث تلفات و آسیبهای پوشش گیاهی احیاء شده میشود.

افزایش توان اکولوژیک منطقه.

حفظ منابع آب و خاک و افزایش پوشش گیاهی.

بله . پروژه بهره برداری گیاهان دارویی باریجه استان سمنان 

این پروژه در سطح 100/000 هکتار اجرا گردید . در همین راستا، مناطق و رویشگاهها شناسایی شد و جلساتی که با بهره برداران پیشرو برگزار شد، منجر به بذرکاری، احیاء و توسعه رویشگاه باریجه در مراتع منطقه مورد نظر شد و نتایج اقتصادی خوبی دربر داشت . 

1-     تعاونی های فراگیر منابع طبیعی و آبخیزداری و بهره برداران

2-بخشداریها، دهیاریها ، تعاونیهای روستایی - شوراهای اسلامی روستا

1-     اداره کل منابع طبیعی : همراهی بهره برداران در حفاظت و قرق پروژه 

2- شورای اسلامی و دهیاران: کمک در جلب مشارکت و همکاری مردم

1- تعاونی های فراگیر منابع طبیعی و آبخیزداری و بهره برداران:همراهی در حفاظت و قرق پروژه

2- شورای اسلامی و دهیاران: کمک در جلب مشارکت مردمی

3- اداره کل منابع طبیعی : قرار دادن عرصه در اختیار بهره برداران و حمایتهای قانونی

ضمناً تسهیل گر و اصلاح کننده نحوه بهره برداری باعث کاهش آسیب رسیدن به طبیعت میشود .

همچنین نقش حمایتی تشکلها باعث بهره برداری و انجام بهتر طرح میشود . 

1-     بهبود معیشت بهره برداران و ارتقاء سرمایه اجتماعی از طریق سهیم شدن جوامع محلی در حفظ دستاوردها

      2-  با تعدیل دام و قرق فشار کمتری به مرتع وارد می شود.

      3- ارتقاء اعتماد و میزان مشارکت مردم محلی در اجرای پروژه ها. 

1-     احیاء و اصلاح مراتع  و افزایش تولید و در نتیجه بهبود جوامع محلی در درازمدت.

2-     افزایش نفوذ پذیری آب و ترسیب کربن

     3-با تعدیل دام و قرق فشار کمتری به مرتع وارد می شود

1- جلوگیری از سیلاب در مناطق اطراف و حفاظت خاک مناطق اطراف 

2-مشاهده نتیجه مطلوب مزایای پروژه های مشارکتی توسط بهره برداران و بالابردن انگیزه افراد در مناطق مجاور به اجرای پروژه و بهبوده معیشت جوامع محلی و کاهش مهاجرت از روستا. 

باعث اشتغال زایی در منطقه و افزایش درامد افراد بومی منطقه شده که این افزایش درامد صرف امور فرهنگی روستا میشود . 

بله در صورت بهره برداری مناسب زیر نظر کارشناس منابع طبیعی تداوم خواهد داشت

ضمناً  به دلیل افزایش درآمد از طریق تولید و فروش بذر ، و افزایش پوشش گیاهی و جلوگیری از تخریب خاک، باعث مشارکت بهره برداران در طول اجرای پروژه میشود. 

بله در مراتع هویر و تار شهرستان دماوند

اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران از طریق برگزاری کارگاههای آموزشی

با افزایش اشتغال زایی باعث افزایش انگیزه افراد بومی و کاهش مهاجرت به شهرها میشود . 

انجام فعالیتهای حفاظت و احیاء پروژه تنها توسط بهره برداران عملی میباشد و میبایست با مشارکت جوامع محلی همکاری صورت پذیرد.

1- فقدان اطلاعات کافی در خصوص زمان کاشت و بهره برداری و روش کاشت.

2- در حال حاضر با انتقال تجربیات از طریق بهره برداران استانهای همجوار مثل سمنان ، دانش کافی در این خصوص کسب شد . 

افزایش سطح معیشتی بهره برداران ، رونق تولید ، ارزآوری ، اشتغال زایی بصورت مستقیم و غیر مستقیم

مشارکت بدون توجه به فعالیت اقتصادی جوامع محلی و سهیم شدن آنها از منافع حاصل از اجرای طرح واقعی و پایدار نمیباشد. 

1- نبود اعتبارات جهت خرید بذر و و هزینه کارگری. 

2- با توجه به محدودیتهای مالی اعتبارات دولتی هماهنگی لازم جهت استفاده از مشارکت مالی بهره برداران انجام شد. شامل هزینه های خرید بذر و کاشت . 

یکی از تجربیات برش زدن پایه باریجه است که به دو روش استحصال می شود که عبارتند از از روش شیرازی و روش سمنانی به به روش دالبری می باشد که نسبت به روش شیرازی به لحاظ اینکه بوته سالم می ماند و باعث تولید بذر می گردد.

روستاییان در انجام پروژه ها نیازمند برگزاری دوره های آموزشی و شرکت در کارگاههای مرتبط هستند و بدون آموزش و مهارتهای لازم واسپاری امور به جوامع محلی مناسب نمیباشد. 

1- روشهای بهره برداری قبلی باعث از بین رفتن بوته های باریجه و تخریب مرتع میشود. 

2- در روش فعلی کمترین تخریب و خسارت به بوته ها و پوشش گیاهی وارد میشود.