اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان

اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان مدیریت هفت شهرستان جنوبی کرمان را برعهده دارد که شهرستان قلعه گنج یکی از آنها می باشد در این شهرستان اداره کل موفق به اجرای برنامه مالچ پاشی توام با نهالکاری گردید که سومین تجربه دراین اداره کل  می باشد و سطحی برابر 770 هکتار را پوشش می دهد. 

مالچ پاشی توأم با نهالکاری

بااجرای این طرح از حرکت  تپه های ماسه ای به سمت مناطق مسکونی، کشاورزی، راهها و تاسیسات جلوگیری بعمل آمده و در حقیقت یک اقدام پیشگیرانه و موثر از جابجایی تپه ماسه ای است.

پس ازتثبیت تپه­ها ماسه­ای بوسیله مالچ نفتی اقدام به احیای تپه بوسیله کاشت گونه های ماسه رست شده است.

بهبود شرایط اقتصادی از لحاظ کنترل فرسایش بادی و همچنین استفاده از افراد بومی منطقه در امور پروژه و امکان اشتغال  برای ساکنین منطقه و امکان توسعه و پیشرفت و آبادانی منطقه 

موثر در بهره برداری از سایر اراضی منطقه

اجرای نهالکاری  بر روی تپه های مالچ پاشی شده موجب استقرار بهتر نهالها ، تلطیف هوا و کاهش غلظت گرد و غبار و بهبود تحمل پذیری بهتر اثرات خشکسالی برای ساکنان شده است.

در طی این پروژه فرایند آموزش و ارتقا آگاهی تسهیل شده است.

استفاده از نیروی کار بومی در فرایند پاشش مالچ، نهالکاری و آبیاری و مراقبت سبب بهبود وضعیت معیشت ساکنین شده است.

با توجه به استفاده از نیروی کار بومی در فرایند پاشش مالچ، نهالکاری و آبیاری و مراقبت سبب بهبود وضعیت معیشت ساکنین شده است.

با ساماندهی گروههای توسعه روستا وضعیت معیشت، درآمد و ساماندهی نیروی انسانی و استفاده از آن ها در این  سبب تقویت شاخص های های مربوط شده است.

در این طرح اکوسیستم بیابان با وجود مناطق کم پوشش، فاقد پوشش گیاهی، وجود تپه های فعال، متحرک و آسیب زننده دارای پوشش­هایی از نوع اسکنبیل، گز و سمر شده که در پناه این گونه ها سایر گونه های بومی نیز استقرار پیدا کرده اند.

موثر در بهره برداری از سایر اراضی منطقه برای ساکنین منطقه

استفاده از نیروی کار بومی در فرایند پاشش مالچ، نهالکاری و آبیاری و مراقبت سبب بهبود وضعیت معیشت ساکنین شده است.

اجرای این طرح سبب کنترل فرسایش بادی، کاهش گرد و غبار، جلوگیری از آلودگی هوا، تلطیف و بهبود آب و هوا شده است.

مالچ پاشی توأم با نهالکاری سال 98

زهان صولان با مختصات (655500،3008000)و (3004800، 655700)

اقلیم این منطقه از نوع  بیابانی گرم وخشک می باشد.

خاک های این مناطق از نوع ماسه ای تا رسی و ماسه ای – لومی می باشند.

توپوگرافی این منطقه از دیدگاه ژئومورفولوژی شامل واحد دشت سر، و از نوع دشت های آبرفتی که تپه های ماسه ای بر روی این دشت ها مستقر شده اند می باشد.

پوشش گیاهی این مناطق شامل تنوعی از ماسه رست های خلیجی و عمانی با گونه غالب اسکنبیل می باشد که از گونه های همراه آن می‌توان به هامادا، گز و غیره اشاره کرد. اغلب گیاهان  بوته ای کوتاه قامت و علفی یکساله با پوشش غیر متراکم و پراکنده و گیاهان مقاوم به شوری مانند انواعی از سالسولا ها و نیز گیاهان مقاوم به ماسه همانند اسکنبیل و سبد حضور دارند.

منابع آب این مناطق شامل نزولات جوی که مقدار آنها اندک است که به میزان 100 میلیمتر می باشد و  همچنین بیشتر اهالی از چاه به عنوان منبع آب اصلی استفاده می کنند.

در این منطقه سطح درآمد اکثر خانوارها از میزان متوسط سطح درآمدی خانوار استان پایینتر می باشد اما با اجرای طرح این شاخص بهبود چشمگیری داشته است. منابع اصلی و فرعی درآمد شامل درآمدهای اصلی حاصل از فعالیت­های کشاورزی و دامداری می باشد در بعضی از ماه­های سال به دلیل کمبود درآمد افراد مجبور هستند برای امرار معاش به شهرها و استان­های همجوار مهاجرت می کنند. در مناطق اجرای طرح اراضی مورد نظر از اراضی ملی با بهره برداری عرفی مرتع می باشد در شهرستان قلعه گنج صرفا کاربری مرتعی می باشد.

شاخص های  استفاده از سرمایه انسانی ( نیروی کار مشارکت پذیر بومی)، سرمایه های اجتماعی (بسیج جوامع محلی)، سرمایه های اقتصادی (درآمدزایی ساکنین منطقه) و سرمایه طبیعی (بهبود شرایط زیست محیطی) نسبت به قبل از اجرای طرح بهبود چشمگیری داشته اند.

تعارض با مردم در بعضی ازمناطق، هجوم ماسه های روان به راه­ها، اراضی کشاورزی و مناطق مسکونی.

صعود گرد و غبار، حرکت ماسه ای روان به سمت مناطق مسکونی ، اراضی کشاورزی، راهها و خطوط مواصلاتی کنترل شده و با استفاده از ظرفیت رهبران محلی تعارضات حل و فصل شده است.

احیای پوشش گیاهی بیابان

تثبیت و کنترل حرکت تپه ماسه ای

تهیه و حمل مالچ از پالایشگاه، نهالکاری و احیا تپه های ماسه ای
، پاشش مالچ در عرض های مستعد فرسایش بادی و تپه ها توسط دستگاه های مخصوص فنی

تهیه و حمل مالچ از پالایشگاه، نهالکاری و احیا تپه های ماسه ای
، پاشش مالچ در عرض های مستعد فرسایش بادی و تپه ها توسط دستگاه های مخصوص فنی

تهیه و حمل مالچ از پالایشگاه، نهالکاری و احیا تپه های ماسه ای
، پاشش مالچ در عرض های مستعد فرسایش بادی و تپه ها توسط دستگاه های مخصوص فنی

در روش های معمول این پروژه از روش پاشش مستقیم مالچ حمل شده از پالایشگاه استفاده می شود در این روش علاوه بر این حالت از ذخیره مالچ در استخر و گرم کردن مجدد نیز استفاده شده است. همچنین برای نهالکاری از حداقل ایجاد تغییرات در سطح مالچ پاشی شده استفاده شده و سعی شده در دامنه های کم شیب و با استفاده از مته چاله کن کار انجام شود.

بلی این روش اجرا توسط همکاران اجرایی و ستادی مستند شده و برای دفتر امور بیابان از جهت تعمیم به سایر مناطق مستعد ارجاع داده شده است.

پالایشگاه نفت شیراز

اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب کرمان

در اجرای این طرح  واحدهای مربوط به مدیریت منابع طبیعی که شامل ادارات  شهرستان مسئول  نظارت بر اجرا، اداره کل مسئول مدیریت و برنامه ریزی و دفتر امور بیابان در جهت  هدایت و سیاست گذاری طرح اقدام کردند.

بهبود شرایط زیستی و جلوگیری از مهاجرت، اثر بر روی افزایش درآمد خانوار از طریق استفاده از نیروهای بومی در پروژه

1-تعدیل شرایط اکوسیستم به سمت بهبود

2- کمک به حفظ منابع پایه خصوصا خاک و پوشش گیاهی

اجرای پروژه مالچ پاشی توأم با نهالکاری سبب کنترل ریزگردها در سطح ملی و منطقه ای و تلطیف هوا خواهد شد و با کنترل صعود ریزگردها و حرکت ماسه های روان سبب پایداری خاک می شود. 

خیر . ولی در صورت برآورد ریالی خدمات ناشی از کارکردهای اکوسیستم ایجاد شده از ابعاد مختلف انسانی، محیطی، فیزیکی و اجتماعی به مراتب این خدمات فراتر از میزان هزینه ای است که در این طرح شده است

بلی/به مدت 5 سال مالچ پاشی در عرصه ماندگاری دارد سپس پوشش گیاهی منطقه در پناه نهالکاری های ایجاد شده  احیا خواهد شد.

بلی – به سایر مناطق مستعد بادی در کشور و حتی کشورهای همسایه

اقدامات خیلی موثری صورت نپذیرفته است.

استفاده از نیروی کار بومی نتیجه مطلوبتری را عاید می سازد.

استفاده از  پیمانکاران صاحب صلاحیت و یا بومی نتیجه مطلوبتری را عاید می سازد-استفاده از نیروهای بومی باعث بهبود معیشت ساکنین منطقه می شود.

استفاده از تجهیزات و ماشین الات  مکانیزه و فنی منجر به نتیجه بهتر می شود.