اطلاعات پرسشنامه

طرح مرتعداری عالگه منطقه شیرپناه شهرستان ایوان استان ایلام


تاریخ شروع:
1389/09/21
تاریخ پایان:
1399/01/01
استان:
ايلام
شهرستان:
ايوان
شهر:
ایوان

مختصات جغرافیایی UTM
شمال :
,
جنوب:
,
شرق:
,
غرب:
,

توضیحات :
در ارتباط با کارایی پروژه های مرتعداری می¬بایست در نظر داشت که ارزش محاسبه شده برای خدمات یک مرتع را 232 دلار در هکتار و در سال در نظر می¬گیرند که 75% مربوط به ارزش های زیست محیطی و 25% مربوط به تولید علوفه است، عدم محاسبه خدمات اکولوژیک مراتع موجب شده تا کارایی پروژه های اصلاح و توسعه مرتع در مقایسه با سایر پروژه ها (صنعتی، عمرانی و کشاورزی) کمتر در نظر گرفته شود و در سطح کلان مملکتی نیز اهمیت کمتری برای منابع طبیعی قائل شوند. مراتع خدمات بیولوژیکی و اقتصادی فراوانی را ارائه می¬دهند و در چهار دسته عالی، خوب، متوسط تا فقیر و فقیر تا خیلی فقیر تقسیم بندی می¬شوند. سطح مراتع و بیابان¬های استان ایلام بالغ بر 1146280هکتار است. 43/2 درصد از سطح مراتع استان مرتع خوب، 86/41 درصد مرتع متوسط و 71/55 درصد فقیر و خیلی فقیر است و مراتع با درجه بندی عالی تا قبل از اجرای طرح مرتعداری شیرپناه آقای جعفر رشیدی وجود نداشته است. طرح مرتعداری آقای دکتر رشیدی با هدف اصلاح و توسعه مرتع در سطح 460 هکتار در منطقه شیرپناه شهرستان ایوان استان ایلام در سال 1389 شروع شده است. طرح به شیوه کپه¬کاری و بذرکاری با گونه¬های آگروپایرون (Agropyron cristatum subsp. desertorum)، یونجه یکساله (Medicago scutellata var Robinson)، ماشک (Vicia orobus) و .... با حجم 3 تا 10 کیلو در هکتار شروع شده است. از جمله عملیات های توسعه مرتع در منطقه می¬توان به مدیریت چرای دام و از عملیات¬های اصلاح مرتع به احداث حوضچه¬های ذخیره آب و احیای بیولوژیک اشاره نمود. تعدد بهره¬برداران، عدم تعادل بین ظرفیت مرتع و تعداد دام (تعداد دام بیش از 5 برابر ظرفیت مرتع)، فرهنگ بهره¬برداری و مالکیت مشاعی، فقر اقتصادی بهره برداران و ضعف سیستم نظارتی موارد آسیب رسان به مراتع منطقه است. با اجرای طرح مرتعداری به کمیت و کیفیت علوفه مرتع اضافه شده، مدیریت چرای دام منجر به ایجاد تعادل تعداد دام در مرتع شده، سطح آگاهی افراد بومی پس از بازدید از منطقه زیر طرح نسبت به پتانسیل تولید منطقه و روش کاشت و نوع گونه¬های خوشخوراک افزایش یافته است. بازگشت گونه¬های خوشخوراک مرتعی و افزایش تنوع زیستی در منطقه و ایجاد محیط مناسب تفریح و تفرج، جلوگیری از فرسایش خاک و افزایش میزان نفوذ آب در خاک منطقه از مزیت های طرح بشمار می¬رود. از درس آموخته های طرح مرتعداری شیرپناه در بخش سرمایه¬های انسانی می¬توان به تاثیر مثبت آموزش و بازدید¬های میدانی بر الگوبرداری و ایجاد انگیزه برای بومیان، بالا بردن خدمات مرتع با استفاده از دانش روز مرتعداری و همکاری بیشتر بومیان در امر حفاظت از عرصه¬های موفق و الگو با مشاهده و لمس خدمات مرتع می¬توان اشاره کرد. در بخش درس آموخته¬های مالی به کاهش هزینه¬های تمام شده با استفاده از دانش به روز موقعیت یابی و بررسی میدانی انتخاب محل اجرا، کاشت گیاهان دارویی پرتقاضا نظیر آویشن(Thymus)، درمنه Artemisia) و افزایش کمیت و کیفیت علوفه تولیدی در نتیجه اجرای دقیق و کنترل شده مراحل اجرای طرح و در بخش دانش آموخته های فنی به فراهم کردن بستر بهره برداری از منابع آبی نظیر خشکه چین و احداث سازه سنگی ملاتی جهت تامین بموقع و مستمر نیاز آبی و نیز اجرای برنامه قرق و مدیریت چرای دام می توان اشاره نمود.


1- حق مالکیت معنوی
اگر تمام و یا بخشی از بهترین تجربیات/ دانش بومی توضیح داده شده در این قالب تحت پوشش حق مالکیت معنوی برای سازمان ، نهاد، فرد، گروه، تشکل رسمی و یا بومی و جوامع محلی می باشد، مشخص کنید:

طرح مرتعداری شیرپناه در اراضی ملی اجرا شده است. سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور بعنوان مالک معنوی طرح بحساب آمده و عشایر دامدار نیز بصورت عرفی از منطقه بهره برداری می کنند.
توضیحی در مورد سازمان ، نهاد، فرد، گروه، تشکل رسمی و یا بومی و جوامع محلی صاحب حق بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه دهید:

آقای جعفر رشیدی مجری طرح مرتع داری ورکبود شیرپناه و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور بعنوان متولی  ناظر عالی طرح بشمار می روند

2- طبقه بندی
بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را بر اساس نوع عرصه/ ارتباط با ماموریت های محوری سازمان جنگلها مراتع و آبخیزداری/ و تاثیرات آن در اعمال بهترین تجربیات/ دانش بومی طبقه بندی کنید ( می توانید چندین گزینه را انتخاب کنید)
کاربری غالب در منطقه مشخص شده
جنگل خیر
مرتع بلی
بیابان خیر
حفاظت از عرصه های منابع طبیعی بلی
آبخیزداری/ آبخوانداری بلی
توان افزایی جوامع محلی بلی
سایر ( عنوان درج گردد) :

افزایش تنوع زیستی، ترسیب کربن و ایجاد محیط مناسب تفریح و تفرج از دیگر موارد قابل اشاره طرح مرتعداری شیرپناه است
کمک به اقدامات مدیریت منابع طبیعی
حفاظت و پیشگیری از تخریب :

ایجاد پوشش گیاهی مرتعی مرغوب در مراتع تخریب شده منجر به حفظ خاک از خطر فرسایش شده و همچنین بروز رواناب کاهش یافته که در نتیجه آن فرسایش خاک کاهش می یابد.
احیاء :

با اجرای قرق منطقه، رعایت ظرفیت مرتع، برنامه های مدیریت چرا دام و نیز  کاشت بذور گیاهان مرتعی، بانک بذر منطقه تقویت شده و زمینه برای حضور گونه های خوشخوراک مرتعی فراهم شده است.
توسعه :

اجرای پروژه منجر به ایجاد مرتع با کیفیت عالی به میزان 460 هکتار در استان شده است. 
بهره برداری :

کاشت گونه های خوشخوراک و دارویی امکان بهره برداری از این محصولات مرتعی را برای افراد در منطقه فراهم کرده است.
سازگاری با شرایط نامطلوب نظیر خشکسالی/ طغیان امراض و آفات/ کاهش تولید علوفه و... :

استفاده از گونه های بومی، مدیریت چرای دام و مطالعات میدانی قبل از اجرای پروژه، تاب آوری اکوسیستم را در مقابل عوامل آسیب رسان بیرونی افزایش داده است.
ظرفیت سازی و ارتقاء آگاهی :

برگزاری بازدیدها و تورهای آموزشی در منطقه طرح منجر به افزایش آگاهی و آشنایی بومیان منطقه با گونه های اقتصادی و روش پرورش آنها و در نهایت ایجاد علاقه مندی به حفظ پوشش گیاهی شده است. 
مشارکت، همکاری :

افراد بومی منطقه پس از مشاهده اثرات اقتصادی طرح، علاقه مندی بیشتری در مشارکت اجرای پروژه ها نشان می­دهند.
کمک به اهداف توسعه پایدار منابع طبیعی
بهبود وضعیت اقتصادی :

حفاظت از گونه های خوشخوراک موجود و نیز کاشت هدفمند گونه های گیاهی مرتعی منجر به بازدهی اقتصادی مناسب مرتع شده که نتیجه آن کسب درآمد بیشتر و ایجاد مناطق الگویی شده است.
بهبود سرمایه های اجتماعی نظیر ایجاد و ساماندهی تشکلها، آموزش، ارتقاء آگاهی و... :

پس از آگاهی افراد بومی در روستاها و مناطق عشایری مجاور طرح نسبت به طرح مرتعداری و مزیت های اقتصادی اجتماعی آن، افراد تصمیم به همکاری مشترک در چارچوب منافع اقتصادی برد- برد با همسایگان شان نموده ­اند. 
بهبود وضعیت اکوسیستم های منابع طبیعی :

کاهش فرسایش خاک- جلوگیری و کاهش رواناب ها- تغذیه سفره های زیرزمینی- تقویت و بهبود تنوع زیستی منطقه و ترسیب کربن از موارد موثر طرح در راستای بشمار می­رود.
نوع اثرات بهترین تجربیات/ دانش بومی در محدوده استفاده از آن
اثرات تولیدی و یا بهره وری :

میزان تولید علوفه مرغوب و گیاهان دارویی 750 کیلوگرم در هر هکتار در سال است. این میزان تولید منجر به بهره وری اقتصادی و زیست محیطی مناسب برای افراد منطقه شده است.
اثرات اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی :

اثرات اقتصادی شامل: افزایش درآمد حاصله از تولید علوفه، افزایش ظرفیت دام، عدم نیاز به تهیه علوفه دستی و سایر محصولات تولیدی دام نظیر پشم، روغن، کشک و ...

اثرات اجتماعی شامل: شناخت افراد بومی از قابلیت تولیدی منطقه و افزایش علاقه مندی به همکاری و شراکت در بین بومیان و مجریان طرح های مرتعداری بمنظور اجرای طرح های مرتعداری است.

اثرات فرهنگی شامل: فراهم شدن بستر گردشگری در منطقه، هم­افزایی افراد بومی در استفاده مراتع منطقه بصورت رعایت حریم و انجام اقدامات حفاظتی و مدیریت چرا در عرصه­ها، فرهنگ سازی در ارتباط با حفظ و توسعه مراتع است
اثرات زیست محیطی :

ذخیره نزولات جوی و تقویت سفره های آب زیرزمینی، جلوگیری از فرسایش خاک، افزایش و تقویت تنوع زیستی، ترسیب کربن و حفاظت از حیات وحش منطقه

3- تشریح موقعیت و شرایط
عنوان بهترین تجربیات/ دانش بومی و سال شروع

طرح مرتعداری عالگه منطقه شیرپناه شهرستان ایوان استان ایلام
موقعیت مکانی ( در صورت وجود نقشه ای ارائه دهید) باgps از اسامی رسمی و محلی برای تشریح این موفعیت استفاده نمایید

حوزه آبخیز مورد مطالعه (حوزه آبخیز شیرپناه) با مساحت 7/2629 هکتار در شمال استان ایلام، با مختصات جغرافيايي 8 54 ˚45  تا     02  59  ˚45  طول شرقي و 14 52˚33  تا 17 57˚33  عرض شمالي واقع شده است. این حوزه در مسیر جاده زرنه-سومار قرار دارد که از بخش پایین دست و از داخل آن عبور می کند. 

راجع به وضعیت طبیعی محل به اختصار توضیح دهید
اقلیم :

با توجه به بررسی های انجام شده حوزه آبخیز شیرپناه در اقلیم مدیترانه ای نزدیک به نیمه خشک واقع شده است.
خاک :

لومی و در قسمت هایی رس و سنگین
توپوگرافی :

کمترین ارتفاع حوزه578 و بیشترین ارتفاع آن 1465 متر از سطح دریا می باشد. کیفیت این رویشگاه متوسط و شیب عمومی منطقه بین 30 تا 40 درصد است.
پوشش گیاهی :

 

ليست فلورستيک مرتعی گونه های اصلی حوزه آبخيز شیرپناه

ردیف

فرم رويشي

نام فارسی

نام محلی

نام علمی

1

درختچه

بادام

 

Amygdalus Lycioides

2

گراس چند ساله

آگروپیرون

 

Agropyron  Desetorom

3

گراس چند ساله

فستوکا

 

Festca sp

4

درخت

بلوط

 

Quercus persica

5

درخت

بنه

 

Pistacia atlantica

6

گراس چند ساله

جو پیازدار

 

Poa bulbosa

7

فورب چند ساله

توت روباه

 

Poterium sanguisorba

8

فورب چند ساله

علف شور

 

Salsola sp

9

فورب چند ساله

شیر سگ

 

Euphorbia

10

فورب چند ساله

یونجه

 

Medicago radita

11

فورب چند ساله

كنگر

 

Gundelia sp

12

فورب چند ساله

گوشبره

 

Chrozophora sp

13

بوته

خارشتر

 

Alhagi comelorum

14

بوته

گون

 

Astragalus  glaucacanthus

 
وضعیت منابع آب :

متوسط بارش سالیانه در حوزه شیرپناه 525 میلی­متر در سال است. تعداد دو چشمه با دبی متوسط نیز در حوزه وجود دارد.
وضعیت غالب شرایط اقتصادی – اجتماعی مردم ساکن در محل و یا در مجاورت آن
سطح درآمد، منابع اصلی و فرعی درآمد، مالکیت اراضی و حق بهره برداری رسمی و عرفی از منابع طبیعی شامل زمین/ آب/ تولیدات مرتع جنگل/ کیاهان دارویی و... :

متوسط (بین 3 تا 7 میلیون تومان ماهیانه)

منابع اصلی و فرعی درآمد : دامپروری و مرتعداری

طرح مرتعداری در اراضی ملی صورت گرفته و بهره ­برداری افراد بومی بر اساس پروانه چرای دام است.
بر پایه چه معیار و شاخصهایی بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را اثرگذار در مدیریت پایدار منابع طبیعی و آبخیزداری می دانید

1- ايجاد تعادل زيست محيطي وجلوگيري از تخريب منابع آبي، خاكي، مرتعي و دامي

2- حفظ وحراست وايجاد تعادل پايدار بيولوژيک درعرصه منابع طبيعي

3- تشويق بهره برداران عشایری به حضور و بهره برداری عرصه های مرتعی و جلوگيري از مهاجرت آنان به شهرها

4- توسعه و رشد پايدار اجتماعي، اقتصادي فرهنگي در مراكز توليد و مزارع و روستاها و مناطق محروم

5- افزايش درآمد و رفاه نسبي اقتصادي درجوامع عشایری و توليد كننده

6- افزايش بهره وري ملي و ارتقاء سطح مهارت و دانش بهره برداران مرتعي و افزايش دانش ملي

7- ايجاد شرايط لازم از نظر ميزان برداشت و پتانسيل توليد علوفه و ساير پتانسيل طبيعي در منابع توليد

8- حفظ واحياء منابع اصلي پايه، آب، خاك وتقويت پوشش گياهي از بعد كمي

9-كنترل فرسايش و جلوگيري از كاهش حاصلخيزي خاك و غني سازي منابع آب زيرزميني

10- ايجاد تعادل منطقي بين دام و مرتع و تلفيق طرح هاي مرتعداري و آبخيزداري

11- حفظ احياء توسعه و افزايش توليد علوفه مرتعي و فرآورده هاي مرتعي

12- افزايش و بهبود كمي فرآورده هاي دامي (گوشت شير، پشم، پوست و....)

13- بهره وري بهينه از منابع دامي و مرتعي


4- تشریح مشکلات ( علل مستقیم و غیر مستقیم) و اهداف بهترین تجربیات/ دانش بومی
تشریح مشکلات و چالشهای منطقه در رابطه با مدیریت منابع طبیعی و آبخیزداری

1- خشکسالی های ناشی از تغییرات اقلیمی

2- تولید پایین علوفه در واحد سطح و در نتیجه کسب درآمد پایین نسبت به پتانسیل واقعی مرتع

3- عدم آگاهی افراد بومی در مورد اهمیت و کاربرد طرح های مرتعداری

4- حضور دام مازاد بر ظرفیت مرتع در منطقه و بدون برنامه چرای سازماندهی شده
چالشهایی که توسط بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده حل می شود را توضیح دهید

- خشکه چینی به میزان 2 کیلومتر و احداث سازه سنگی ملاتی در طول آبراهه محدوده طرح با حجم 19600 مترمکعب جهت ذخیره سازی و بهره وری از منابع آبی

2- کپه کاری و بذرپاشی در نقاطی که نیاز به واکاری داشته با بذور گیاهان مرتعی که منجر به پوشش خاکی منطقه شده و از تبخیر سطحی کاسته است

3- احیاء و استفاده از گونه های پربازده و بومی اقتصادی منجر به افزایش کمی و کیفی محصولات و در نتیجه کسب درآمد بیشتر افراد بومی شده است

4- با مشاهده موفقیت طرح مرتعداری شیرپناه، بازدیدهای میدانی و آموزش علاقه مندان و دانشجویان از طرح منجر به افزایش سطح آگاهی افراد بومی در ارتباط با اهمیت و چگونگی اجرای طرح های مرتعداری شده است

5- با اجرای برنامه مدیریت چرا و قرق در سطح 460 هکتار منطقه طرح، فشار چرا بر منطقه کاهش یافته است

6- پس از مشاهده بازدهی طرح مرتعداری، تمایل مردم بومی به حفظ عرصه های مرتعی بیشتر شده و تخریب و تبدیل اراضی کم­تر شده است
اهداف اجرایی بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را مشخص کنید

1- جلوگیری از فرسایش خاک و هدررفت منابع آبی

2- درآمدزایی و کاهش مهاجرت بهره برداران

3- امکان بهره وری بهتر و بیشتر از منابع زیست محیطی منطقه

4- آموزش و آگاهی بخشی در ارتباط با اهمیت و بازدهی طرح های مرتعداری

5- حفظ عرصه ها، جلوگیری از تخریب و تبدیل اراضی

5- فعالیت ها
روشهای معمول در رابطه با اهداف و فعالیتهای بهترین تجربیات/ دانش بومی را تشریح کنید

روش معمول کاشت گیاهان مرتعی عمدتا برای گونه های خوشخوراک نظیر یونجه بصورت بذرپاشی به میزان 20 کیلوگرم در هکتار است. فصل بذرپاشی عموما پاییز است، بدین صورت در طول پائیز و زمستان علوفه مورد نیاز دام در دسترس برای عشایر وجود دارد.
توضیح مختصر در خصوص تکنیک و روشهای اعمال بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه دهید

1. ایجاد قرق در محدوده اجرای طرح

2. خشکه چینی و احداث سازه سنگی – ملاتی در طول مسیر آبراهه

3. واکاری در مناطقی از محدوده طرح حسب نیاز

4. کاشت پاییزه گیاهان مرتعی

5. اجرای دقیق برنامه چرا و کنترل ورود و خروج دام به محدوده طرح
توضیح مختصری راجع به فعالیت های اصلی با توجه به اهداف اجرایی ارائه دهید. فعالیتهای هر هدف اجرایی مشخص شده در بند فوق را بیان نمائید.

پس از تهیه طرح مرتعداری منطقه، با توجه به حضور گونه های خوشخوراک و اقتصادی منطقه اقدام به قرق منطقه شده است. در مناطقی که نیاز به واکاری داشته، بذرکاری با گونه های بومی شده است. فصل کاشت عموما پائیزه و برداشت در طول پاییز و زمستان است. اجرای برنامه های مدیریت چرا از دیگر موارد اجرا شده در طرح است.
نقاط اشتراک و تفاوت بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده و مزایای آن را در مقایسه به با روش های معمول مرتبط بیان کنید

. استفاده از بودجه ملی در تهیه طرح مرتعداری

2. استفاده از توان بهره برداران بومی در اجرای طرح

3. بهره برداری بومیان منطقه از خدمات مرتع

4. استفاده از دانش و تجربه افراد بومی در مکان یابی و مراحل انتخاب و کاشت گونه های بومی

نقاط تفاوت شامل:

1. احداث آبراهه و خشکه چین (با حجم تقریبی 19600 مترمکعب) در مسیر آبراهه بمنظور جمع آوری هرچه بیشتر منابع آبی- احداث سازه سنگی

2. بهره وری بالاتر و بیشتر از منابع آبی

3. افزایش کمی و کیفی تولیدات علوفه ای و در نتیجه آن محصولات افزایش کمی و کیفی محصولات دامی در منطقه

4. آموزش افراد بومی و دانشجویان از طریق بازدیدهای میدانی

5. هم­افزایی بیشتر و بهتر مرتعداران بومی جهت اجرای برنامه های زمان­بندی شده مدیریت چرا  
آیا اقدامی در ارتباط با الگو سازی و بهره برداری از بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده در طرح های اجرایی مرتبط صورت گرفته است؟ در صورتی که جواب مثبت است تشریح نمائید.

بلی

1. فراهم نمودن بازدیدهای میدانی برای علاقه مندان و دانشجویان

2. معرفی مجری طرح آقای جعفر رشیدی بعنوان نمونه ملی/استانی در جشنواره برگزیدگان منابع طبیعی و کشاورزی سال 1398

3. تهیه فیلم ها و بروشورهای آموزشی از طرح مرتعداری شیرپناه و ارسال به ادارات منابع طبیعی استان و سازمان جهت بهره وری مجریان و بهره برداران

4. نصب تابلوهای تشریح طرح در قسمت های مختلف منطقه

6- سازمان ها / نقش آفرینان درگیر ( همکاری، مشارکت و نقش دست اندرکاران)
نام و مشخصات تشکلها، سازمانهای مردم نهاد، تعاونیها، انجمن ها و سایر بخشهای غیر دولتی مشارکت کننده در این تجربه موفق را بیان کنید
2 مورد :

1. آقای جعفر رشیدی بعنوان مجری طرح

2. مجریان و بهره برداران بومی منطقه
در صورتیکه این تجربه موفق با مشارکت دستگاه های اجرایی دولتی / دیگر انجام شده نام دستگاه های مذکور را ذکر نمایید
2 مورد :

1. سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

2. اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام

3. اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان ایوان
نقش دست اندرکارانی را که نام بردید ( دولتی و غیر دولتی) در برنامه ریزی، و اجرا و پایش و ارزیابی بهترین تجربیات/ دانش بومی ذکر کنید

1. آقای جعفر رشیدی اجرای طرح مرتعداری شیرپناه را بعهده داشته است

2. مجریان و بهره برداران بومی در اجرای عملیات های میدانی، تسهیل اجرای عملیات کنترل چرا و حفاظت عرصه های طرح همکاری داشته اند

3. سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در تامین اعتبار طرح نقش داشته است

4. اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در تخصیص اعتبار، مشاوره ونظارت فنی طرح نقش داشته است

5. اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان ایوان بعنوان ناظر طرح ایفای نقش داشته است

7- اثر بخشی
در مورد اثرات کاربرد بهترین تجربیات/ دانش بومی در منطقه اجرای آن توضیح دهید (دو اثر اولویت دار در زمینه های عنوان شده ذکر شود

اثرات اقتصادی – اجتماعی ( از جمله فرهنگی)

2 مورد :

1. تامین علوفه دام عشایر منطقه و صرفه جویی اقتصادی برای دامداران منطقه

2. افزایش کمی و کیفی تولیدات دامی و در نتیجه کسب درآمد برای بومیان منطقه

3. بهره برداری از گیاهان دارویی توسط بومیان

4. آگاهی بخشی به بهره برداران منطقه نسبت به روش کشت، زمان و نحوه بهره برداری و قابلیت بهره برداری از منابع طبیعی بومیان منطقه

5. ایجاد محیط مناسب گردشگری و تفرج برای افراد منطقه

بهبود وضعیت منابع طبیعی و آبخیزداری

2 مورد :


1. کاهش فرسایش خاک

2. افزایش تنوع زیستی و تقویت بانک بذر منطقه

3. ترسیب کربن

4. ذخیره بیشتر نزولات جوی
در مورد دو اثر خارج از محدوده اعمال بهترین تجربیات/ دانش بومی توضیح دهید ( اثرات آن در مناطق اطراف مشاهده می شود)
2 مورد :

افزایش سطح ایستابی سفره آب های زیرزمینی

فرهنگ سازی و آگاهی بخشی به افراد مناطق مجاور در ارتباط با بهره برداری اصولی، حفظ و ارزش زیست محیطی مراتع
تاثیر بر تخریب سرزمین، تنوع زیستی و تغییر اقلیم

به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر کاهش تخریب سرزمین دارد؟ تخریب سرزمین به عوامل انسانی و یا طبیعی اطلاع می شود که در دراز مدت موجب کاهش قابلیت تولید خاک می گردند

بله/خیر بلی

به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر حفظ تنوع زیستی دارد؟

بله/خیر بلی

به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر تعدیل و یا سازگاری با اثرات تغییر اقلیم دارد؟ منظور از تغییر اقلیم در این سند کلیه اقداماتی است که موجب کاهش انتشار کربن اتمسفری و یا افزایش ترسیب یا ذخیر کربن در پوشش گیاهی و خاک می گردد. توسعه پوشش گیاهی از اقدامات شاخص ترسیب کربن در بخش منابع طبیعی می باشد.

بله/خیر بلی

به اعتقاد شما آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی که پیشنهاد نموده اید اثر مثبتی بر ارتقاء تاب آوری عوامل انسانی و طبیعی مرتبط دارد؟ منظور از تاب آوری قابلیت حفظ کارکرد سیستم در مواجه با یک شوک و یا ننش ناشی از عوامل اقلیمی و یا انسانی می باشد.

بله/خیر بلی
آیا توجیه اقتصادی و تحلیل هزینه – فایده برای اثرات بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده انجام شده است؟ در صورتی که جواب مثبت است توضیح دهید

اجرای طرح مرتعداری شیرپناه منجر به غنی سازی 460 هکتار از اراضی مرتعی، بازگشت و تقویت گونه های خوشخوراک و دارویی مرتعی، افزایش تولیدات دامی، دسترسی دامداران به علوفه مورد نیاز برای دام با هزینه بسیار کمتر و در نهایت درآمدزایی برای عشایر منطقه شده است. از فوائد دیگر اقتصادی زیست محیطی می­توان به ترسیب کربن، تلطیف هوا، حفظ منابع آب و خاکی و تقویت تنوع زیستی و پایداری اکوسیستم بشمار می­رود.
آیا اثر بخشی این تجربه موفق و یا دانش بومی را پایدار می دانید درصورتی که جواب بلی است دلایل خود را بیان کنید

استفاده از گونه های بومی -اقتصادی منطقه، اجرای عملیات های قرق و چرای برنامه ریزی شده، آگاهی بخشی و فرهنگ سازی در رابطه با چگونگی اجرای طرح، اثرات اقتصادی- زیست محیطی طرح بر کیفیت زندگی مجریان و بهره برداران طرح و ایجاد انگیزه جهت همکاری و حفظ مراتع اجرای طرح را می­توان از عوامل مهم در جهت پایدار شدن تجربه موفق به شمار می­روند.

8- قابلیت تکرار و تعمیم
آیا بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده به سایر مناطق بسط داده / معرفی شده است؟ اگر بلی به کجا

علاقه مندان و مجریان طرح ها در سطح شهرستان و مراتع مجاور، پس از بازدید از طرح اقدام به الگو برداری از آن در بخش هایی نظیر حفاظت گونه های بومی در طرح های مرتعداری، قرق و اجرای برنامه مدیریت چرا کرده­اند.
آیا دستگاه های دولتی اقدامات حمایتی/ تشویقی . ترویجی جهت تعمیم بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده را انجام داده اند اگر جواب بلی است نوع اقدامات را تشریح نمائید

سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در نظارت عالی طرح و سازمان مدیریت و برنامه ریزی در تامین اعتبارات طرح، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در شناسایی و جانمایی، تخصیص بودجه، آموزش مجریان و بهره برداران بومی، اجرا، مشاوره ، نظارت فنی و حفاظت از منطقه اجرای طرح مشارکت داشته­اند.
به اعتقاد شما بهترین تجربیات/ دانش بومی ارائه شده امکان تعمیم با درصدی از سازگاری به منطقه دیگر دارد؟ اگر بلی در چه سطحی؟

محلی

محلی بلی

کدام شهر و شهرها

استانی بلی

سایر استانها(کدام استان و استانها)

ملی بلی

خاور میانه (کدام کشور یا کشورها)

منطقه ای خیر

سایر کشورهای نقاط جهان(کدام کشور یا کش.رها)

بین المللی خیر

9- درس آموخته ها
مربوط به منابع انسانی

1. استفاده از نیروهای بومی در موفقیت طرح بسیار اثرگذار است

2. استفاده از نظرات و پیشنهادات افراد مطلع محلی، حس مالکیت بومیان را در طرح ها بالا برده و در موفقیت طرح بسیار اثرگذار است

استفاده از دانش روز در ارتباط با زمان، نوع کاشت، نحوه کاشت گیاهان مرتعی
مربوط به جنبه های مالی

1. بهره گیری از نظرات بومیان در مراحل اجرای طرح منجر به کاهش هزینه های اجرای طرح می­شود

2. آموزش و اطلاع رسانی در ارتباط با مراحل اجرایی طرح و نیز فوائد آن، امکان استفاده از ظرفیت خیرین و دوستداران را در پی دارد

3. استفاده از گونه های بومی و اقتصادی منجر به افزایش و بهبود کمی و کیفی تولیدات گیاهی  دامی و در نتیجه درآمدزایی برای بهره برداران شده است

4. احیاء و توسعه مراتع مستعد نیازمند سرمایه گذاری اولیه بخش دولتی در تامین بذر است، بدلیل منابع مالی محدود مجریان و بهره برداران 
مربوط به جنبه های فنی

1. فراهم کردن بستر بهره برداری بهتر از منابع آبی با اجرای برنامه هایی نظیر خشکه چین و احداث سازه سنگی ملاتی که منجر به تامین بموقع و مستمر نیاز آبی بهره برداران منطقه شده است

2. اجرای برنامه قرق و مدیریت چرای دام منجر به موفقیت و بازدهی اقتصادی طرح شده است

3. واکاری با بذور گیاهان بومی و سازگار با منطقه منجر به تقویت بانک بذر و توقف سیر قهقرایی مرتع شده است